คำถามเกี่ยวกับ อาการผลข้างเคียง กับ อาการแพ้ยา ว่ามีความเหมือนหรือแตกต่างกันหรือไม่ เป็นคำถามที่หลายคนคงจะสงสัย ฉบับนี้คอลัมน์ Rama RDU มีคำตอบมาฝากกันค่ะ
อาการไม่พึงประสงค์จากยา (adverse drug reaction: ADR) คือ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับการใช้ยาของผู้ป่วย ซึ่งครอบคลุมถึงอาการข้างเคียงจากยา (side effect) และ การแพ้ยา (drug allergy)
อาการข้างเคียงจากยา (side effect) คือ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์จากการใช้ยาในขนาดปกติ เช่น รับประทานยา chlorpheniramine แล้วเกิดอาการง่วงซึม รับประทานยา amoxicillin หรือ clavulanate แล้วเกิดอาการท้องเสีย
การแพ้ยา (drug allergy) คือ เหตุการณ์ไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากระบบภูมิคุ้มกันของร่างกายที่กระทำต่อยา ไม่สามารถคาดการณ์ได้ล่วงหน้าว่าจะแพ้ยาตัวใด เช่น รับประทานยาแล้วมีผื่นขึ้นที่ผิวหนัง ปากบวม ตาบวม หายใจติดขัด
ตารางนี้จะแสดงให้เห็นถึงอาการแพ้ยา และอาการข้างเคียง ซึ่งเป็นอาการไม่พึงประสงค์จากยา
| อาการไม่พึงประสงค์จากยา (adverse drug reaction) | ||
|---|---|---|
| แพ้ยา (drug allergy) | อาการข้างเคียง (side effect)t) | |
| กลไกการเกิด | เป็นปฏิกิริยาที่เกิดจากภูมิคุ้มกันของร่างกาย | เป็นปฏิกิริยาไม่พึงประสงค์ที่เกิดจากฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของยา |
| คาดเดาจากฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา | ไม่สามารถคาดเดาได้ | สามารถคาดเดาได้จากเภสัชวิทยาของยา |
| โอกาสพบ | พบได้น้อย | พบได้บ่อย |
| ความสัมพันธ์กับขนาดยา | ความรุนแรงมักไม่สัมพันธ์ขนาดยา | ความรุนแรงของอาการสัมพันธ์กับขนาดยา |
| ตัวอย่างอาการแสดง | Rash: ผื่นคัน ผิวลอกแสบไหม้ Angioedema: ปากบวม ตาบวม Respiratory compromise: หายใจไม่สะดวก |
คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย เวียนศีรษะ ง่วงซึม |
หากมีอาการดังกล่าวข้างต้นจากการรับประทานยา สามารถปรึกษาเภสัชกร หรือโรงพยาบาลใกล้บ้านของท่าน
