รมวส ๕๐๕ วิสัญญีวิทยาพื้นฐาน
๑. ชื่อหลักสูตร วิสัญญีวิทยาสำหรับนักศึกษาแพทย์
ภาควิชา/คณะ ภาควิชาวิสัญญีวิทยา คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
๒. รหัสรายวิชา รมวส ๕๐๕ (RAAS 505)
ชื่อรายวิชา วิสัญญีวิทยาพื้นฐาน (Basic Anesthesiology)
๓. จำนวนหน่วยกิต ๓ หน่วยกิต (บรรยาย ๒ หน่วยกิต/ปฏิบัติ ๑ หน่วยกิต)
๔. เงื่อนไขของรายวิชา วิชาบังคับก่อน
รมกม ๔๐๓ รมคร ๔๐๑ รมคร ๔๐๒ รมคร ๔๐๔ รมคร ๔๐๕
รมจว ๔๐๖ รมศศ ๔๐๖ รมสต ๔๐๕ รมอย ๔๐๓
๕. ประเภทวิชา เป็นวิชาบังคับ ในหลักสูตรแพทยศาสตรบัณฑิต
๖. ภาคการศึกษาที่เปิดสอน และปีการศึกษาที่เริ่มเปิดสอน
เปิดสอนทั้งในภาคการศึกษาต้นและภาคการศึกษาปลาย โดยนักศึกษาหมุนเวียนมาศึกษาตลอดปี เริ่มเปิดสอนในปีการศึกษา ๒๕๔๗
๗. คำอธิบายรายวิชา
แนะนำวิชาวิสัญญีวิทยา การให้ยาระงับความรู้สึก การประเมินและเตรียมผู้ป่วยก่อนการให้ยาระงับความรู้สึก การใส่ท่อทางเดินหายใจ เครื่องมือให้ยาสลบ หัตถการพื้นฐานทางวิสัญญีวิทยา การเฝ้าระวังขณะระงับความรู้สึก ยาที่ใช้ในการระงับความรู้สึก ยาชาเฉพาะที่และการให้ยาระงับความรู้สึกโดยวิธี peripheral nerve block ที่ใช้บ่อย การให้สารน้ำและเลือดขณะระงับความรู้สึก การให้ยาระงับความรู้สึกโดยวิธีฉีดยาชาเข้าช่องไขสันหลัง การให้ยาระงับความรู้สึกโดยวิธี monitored anesthesia care การดูแลผู้ป่วยหลังการระงับความรู้สึก หลักการระงับปวดและการระงับปวดหลังผ่าตัด ภาวะแทรกซ้อนในการระงับความรู้สึก ภาวะหัวใจหยุดและการช่วยฟื้นชีวิต การดูแลระบบหายใจ ทักษะการติดต่อสื่อสารในวิสัญญีวิทยาและการปรึกษาระหว่างแพทย์ ปัญหาทางกฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับวิสัญญีวิทยา วิสัญญีวิทยาเชิงประจักษ์
๘. วัตถุประสงค์ของรายวิชา
๘.๑ วัตถุประสงค์รวมของหลักสูตรวิสัญญีวิทยาสำหรับนักศึกษาแพทย์
นักศึกษาแพทย์ที่จบแพทยศาสตร์บัณฑิต ต้องสามารถบอกขอบข่ายงานของสาขาวิสัญญีวิทยาได้ มีความรู้และทักษะเกี่ยวกับการบำบัดทางระบบหายใจ การประคองชีวิต และการบำบัดความปวดที่ไม่ซับซ้อน สามารถให้การระงับความรู้สึกตามเกณฑ์มาตรฐานผู้ประกอบวิชาชีพเวชกรรม พ.ศ. ๒๕๔๕ ของแพทยสภา
๘.๒ วัตถุประสงค์ทั่วไปของรายวิชาวิสัญญีวิทยาพื้นฐาน
นักศึกษาแพทย์ที่ผ่านการศึกษารายวิชาวิสัญญีวิทยาพื้นฐานต้องสามารถ บอกขอบข่ายงานของสาขาวิสัญญีวิทยาได้ มีความรู้และทักษะเกี่ยวกับการระงับความรู้สึก การประคองชีวิต และการบำบัดความปวดที่ไม่ซับซ้อน
๘.๓ วัตถุประสงค์เฉพาะของรายวิชา
นักศึกษาแพทย์ที่ผ่านหลักสูตรรายวิชาวิสัญญีวิทยาพื้นฐานแล้ว จะมีความรู้ความสามารถดังต่อไปนี้
๑. พฤตินิสัย เจตคติ คุณธรรม และจริยธรรมแห่งวิชาชีพ (professional habits, attitudes, morals, and ethics)
๑.๑ มีพฤตินิสัยในการทำงานและความรับผิดชอบ ได้แก่ ตรงต่อเวลา รับผิดชอบต่อผู้ป่วยและงานที่ได้รับมอบหมาย ยอมรับข้อผิดพลาดของตนเองและพยายามแก้ไข
๑.๒ รับผิดชอบในการให้ความจริงแก่ผู้ป่วย รักษาความลับ และเคารพในสิทธิของผู้ป่วย
๑.๓ มีความซื่อสัตย์สุจริต
๑.๔ บอกปัญหาทางกฎหมายและจริยธรรมที่เกี่ยวข้องกับวิสัญญีวิทยา รวมทั้งแนวทางป้องกันและแก้ไขได้ถูกต้อง
๑.๕ ตระหนักถึงความเสี่ยงที่จะถูกฟ้องร้อง บอกแนวทางป้องกันการฟ้องร้อง แนวทางปฏิบัติเมื่อพบว่าผู้ป่วยและญาติไม่พอใจ และแนวทางปฏิบัติเมื่อถูกฟ้องร้องได้ถูกต้อง
๑.๖ บอกแนวทางปฏิบัติในการปรึกษาและรับปรึกษาระหว่างแพทย์ได้ถูกต้อง
๒. ทักษะการติดต่อสื่อสารและสร้างสัมพันธภาพ (communication and interpersonal skills)
๒.๑ มีทักษะในการฟัง (listening skill) รับฟังปัญหาของผู้ป่วย เข้าใจความรู้สึกของผู้ป่วย
๒.๒ ใช้ศัพท์และภาษาพูดที่ผู้ป่วยเข้าใจได้
๒.๓ ใช้ภาษาท่าทาง (non-verbal communication) เช่น การแสดงท่าที การสบตา การสัมผัส ได้อย่างเหมาะสม
๒.๔ ให้ความมั่นใจและกำลังใจแก่ผู้ป่วยและญาติได้
๒.๕ มีทักษะในการแจ้งความเสี่ยง และแจ้งผลการรักษาที่ไม่คาดหวัง
๒.๖ บันทึกข้อมูลทางการแพทย์ได้อย่างถูกต้องเหมาะสม ครบถ้วน
๒.๗ นำเสนอรายงานและอภิปรายในที่ประชุมได้
๓. ด้านความรู้ (knowledge base)
๓.๑ บอกขอบข่ายงานของสาขาวิสัญญีวิทยา และยกตัวอย่างการประยุกต์ ความรู้ทางวิสัญญีวิทยาในเวชปฏิบัติทั่วไปได้ถูกต้อง
๓.๒ บอกข้อบ่งชี้ ขั้นตอน วิธีการทำ และภาวะแทรกซ้อนของการให้ยาระงับความรู้สึกโดยวิธีต่างๆ ต่อไปนี้คือ
๑. การให้ยาระงับความรู้สึกแบบทั้งตัว (general anesthesia)
๒. การให้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะส่วน (regional anesthesia)
๓. การให้ยาระงับความรู้สึกโดยวิธี monitored anesthesia care (MAC)
๓.๓ บอกขั้นตอนของการดูแลผู้ป่วยที่ได้รับยาระงับความรู้สึก และวิธีการดูแลในแต่ละขั้นตอนได้ถูกต้อง คือ
๑. การประเมินและเตรียมผู้ป่วยก่อนการให้ยาระงับความรู้สึก (preanesthetic evaluation and preparation)
๒. การให้ยาระงับความรู้สึกและการดูแลผู้ป่วยขณะได้รับยาระงับความรู้สึก (anesthetic management)
๓. การดูแลผู้ป่วยหลังการระงับความรู้สึก (postanesthesia care)
๓.๔ บอกข้อบ่งชี้ ขั้นตอน วิธีการ และภาวะแทรกซ้อน ของการบำบัดทางระบบหายใจ (respiratory care) โดยวิธีการต่างๆ ต่อไปนี้ได้ถูกต้อง
๑. การดูแลทางเดินหายใจ (airway care)
๒. การรักษาอนามัยหลอดลม (bronchial hygiene therapy)
๓. การบำบัดด้วยออกซิเจน (oxygen therapy)
๔. การบำบัดโดยปรับความดันในทางเดินหายใจ (airway pressure therapy)
๓.๕ บอกหลักการรักษาความปวดที่พบบ่อยในทางคลินิก โดยเฉพาะความปวดหลังผ่าตัด (postoperative pain)
๓.๖ บอกหลักการ แนวทางปฏิบัติ ภาวะแทรกซ้อน และข้อผิดพลาดที่พบบ่อยในการช่วยฟื้นชีวิต (cardiopulmonary resuscitation) ได้ถูกต้อง
๔. ทักษะทางคลินิก (clinical skills)
๔.๑ ให้ยาระงับความรู้สึกแบบทั้งตัว (general anesthesia) ภายใต้คำแนะนำ แก่ผู้ป่วยที่ไม่มีโรคแทรกซ้อนเพื่อการผ่าตัดที่ไม่ซับซ้อนได้
๔.๒ ให้การระงับความรู้สึกโดยวิธีฉีดยาชาเข้าช่องไขสันหลัง(spinal anesthesia) แก่ผู้ป่วยที่ไม่มีโรคแทรกซ้อนเพื่อการผ่าตัดที่ไม่ซับซ้อนได้
๔.๓ ให้ยาระงับความรู้สึกเฉพาะส่วนโดยวิธี peripheral nerve block ที่พบบ่อยได้
๕. ทักษะทางหัตถการ (technical and procedural skills) สามารถทำหัตถการ หรือใช้เครื่องมือเหล่านี้ได้ด้วยตนเอง
๕.๑ Airway maneuver
๕.๒ Facemask ventilation
๕.๓ Endotracheal intubation
๕.๔ Peripheral venous cannulation
๕.๕ Intravenous fluid infusion
๕.๖ Blood and blood component transfusion
๕.๗ Noninvasive blood pressure monitoring
๕.๘ ECG monitoring
๕.๙ Tracheal suction
๕.๑๐ Manual resuscitator
๕.๑๑ Peripheral nerve block: digital nerve block
๕.๑๒ Pressure-cycled ventilator
๕.๑๓ Cardiopulmonary resuscitation
๖. การพัฒนาความรู้ความสามารถทางวิชาชีพอย่างต่อเนื่อง (continuous professional development)
๖.๑ ค้นคว้าหาข้อมูลจากแหล่งข้อมูลต่างๆ ได้
๖.๒ ใฝ่รู้ และสามารถเรียนรู้ได้ด้วยตนเอง