คอลัมน์ Beauty-Full ฉบับนี้ เรามาทําาความรู้จักกับ “ผิว” ของคนเรา ซึ่งยิ่งนานวันก็ยิ่งจะแก่ เสื่อมสภาพ และแปรเปลี่ยนไปตามกาลเวลา โดยได้รับเกียรติจากอาจารย์นายแพทย์วาสนภ ชิรมน อาจารยประจํา หนวยผิวหนังและเลเซอร์ ภาควิชาอายุรศาสตร์ คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล ที่จะเป็นผู้ให้ข้อมูลเกี่ยวกับ “เมื่อผิวชรา ตอนที่ 1 ...ทําไมผิวหนังคนเราต้องแก่”
การเสื่อมของผิวหนังคนเราจะเริ่มเกิดขึ้นเมื่อคนเราอายุย่างเข้าเลขสาม การเสื่อมของผิวหนังสามารถแบ่งได้เป็นการเสื่อมจากปัจจัยภายในร่างกาย และการเสื่อมจากสิ่งแวดล้อมภายนอก
การเสื่อมจากปัจจัยภายในร่างกายเป็นสิ่งที่เกิดขึ้นกับทุกคนโดยหลีกเลี่ยงไม่ได้ เมื่อคนเราอายุมากขึ้น เซลล์ผิวหนังจะมีอายุขัยสั้นลง และการสร้างสารประกอบในผิวหนัง เช่น คอลลาเจน อีลาสติน ไฮยาลูโรนิค-แอซิด จะค่อยๆ ลดลง ปัจจัยภายในร่างกายดังกล่าวนี้ ส่วนหนึ่งมาจากพันธุกรรมหรือยีน ซึ่งได้จากพ่อแม่และบรรพบุรุษของเราเอง เราอาจจะเห็นได้จากลักษณะของครอบครัวนั้นๆ เช่น ครอบครัวนี้ดูไม่แก่กันทั้งบ้าน
ผิวหนังที่เสื่อมจากภายในร่างกายจะพบว่าผิวหนังชั้นบนมีการบางตัวลง การหายของแผลจะช้าลงกว่าคนวัยหนุ่มสาวถึงเท่าตัว จึงพบว่าผู้สูงอายุมีบาดแผลและรอยฟกช้ำได้ง่าย นอกจากนี้เซลล์ผิวหนังของผู้สูงอายุจะมีความสามารถในการสร้างน้ำมันได้น้อยลง ทําให้ผู้สูงอายุมีผิวแห้งคันได้บ่อย ผิวหนังชั้นลึกจะมีการสร้างเส้นใยคอลลาเจนและอีลาสตินในปริมาณที่น้อยลง เส้นใยคอลลาเจนและอีลาสตินมีหน้าที่ทําให้ผิวหนังยืดหยุ่น แข็งแรง และทําหน้าที่เป็นโครงสร้างของผิว หรือเปรียบง่ายๆ เหมือนกับเสาอาคาร ดังนั้น เมื่อการสร้างเส้นใยคอลลาเจนและอีลาสตินลดลงจะเกิดริ้วรอย รอยย่น ผิวหนังหย่อนคล้อย โดยจะเห็นได้ชัดบริเวณหนังตา ข้างแก้ม ใต้คอ และคาง สังเกตได้ว่าลักษณะใบหน้าโดยรวมจากเดิมเป็นรูปไข่จะกลายเป็นรูปสี่เหลี่ยม เนื่องจากการเสื่อมของผิวชนิดนี้จะอยู่ในผิวหนังชั้นลึกจึงไม่น่าแปลกใจว่าทําไมการใช้ครีมหรือการทายาจึงไม่สามารถแก้ไขรอยย่นและผิวหย่อนคล้อยได้ เพราะว่าครีมเหล่านี้ไม่สามารถซึมลงไปสู่ผิวหนังชั้นลึกได้
ลักษณะสําคัญอีกอย่างที่พบได้ในการเสื่อมของผิวจากปัจจัยภายในร่างกายเอง ได้แก่ เล็บและผมก็จะบางลง และยาวช้า รวมทั้งเม็ดสีในรากขนจะไม่ทํางาน ผู้สูงอายุจึงมีเส้นผมเล็ก บาง ผมสีขาว และเล็บเปราะง่าย
การเสื่อมจากปัจจัยภายนอกร่างกาย ได้แก่ ปัจจัยด้านสิ่งแวดล้อมต่างๆ เช่น แสงแดด โดยเฉพาะรังสียูวีเอที่ปนมาในแสงแดด จะทําให้ร่างกายเกิดการสร้างสารที่เรียกว่า “อนุมูลอิสระ” ซึ่งจะเป็นตัวการสําาคัญที่ทําลายเซลล์ผิวหนังของเรา ลักษณะที่เราจะพบได้ในการเสื่อมของผิวหนังชนิดนี้ ได้แก่ การที่สีผิวไม่สม่ำเสมอ กระแดด กระขาว ร่องผิวชนิดหยาบ เส้นเลือดขยายตัว ตุ่มและก้อนตามผิวหนัง รวมทั้งมะเร็งผิวหนัง การเสื่อมจากปัจจัยภายนอกนี้ไม่จําเป็นว่าต้องเกิดกับทุกคน โดยจะเกิดกับผู้ที่สัมผัสปัจจัยดังกล่าว
ปัจจัยภายนอกร่างกายที่สําคัญอีกอย่างคือ การสูบบุหรี่ สารจากบุหรี่จะเป็นตัวการทําให้เส้นใยอีลาสตินในผิวหนังแตกตัวคล้ายกับที่เกิดจากแสงแดด แต่จะเกิดขึ้นกับเส้นใยอีลาสตินในผิวหนังทั้งชั้นตื้นและชั้นลึก นอกจากนี้การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์จัด การรับประทานอาหารไม่เพียงพอ ก็จัดเป็นปัจจัยจากภายนอกร่างกายที่ส่งเสริมให้เซลล์ผิวหนังของเราเสื่อมก่อนวัยอันควรด้วยได้
ฉบับนี้ ได้นําเสนอเรื่องราวถึงกลไกที่ทําให้ผิวหนังเสื่อมแล้ว ในฉบับหน้ามาติดตามกันต่อถึงวิธีการรักษาผิว เมื่อผิวหนังเสื่อม รวมไปถึงวิธีการชะลอการเสื่อมของผิวหนัง อย่าพลาดกันเชียว!!
