สืบเนื่องจากที่คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี ได้รับพระราชทานนามอาคารและศูนย์การแพทย์ด้วยพระนาม “สมเด็จพระเทพรัตน์” ซึ่งสอดคล้องกับที่โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริในสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ได้รับพระราชทานนามดอกไม้สีม่วงพันธุ์หายากชนิดหนึ่งว่า “ดอกม่วงเทพรัตน์” ทางคณะกรรมการประจำคณะฯ จึงพิจารณาให้ขอใช้ดอกม่วงเทพรัตน์เป็นสัญลักษณ์ประจำอาคารสมเด็จพระเทพรัตน์ ซึ่งทางโครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริฯ อนุญาตให้ใช้ได้เมื่อวันที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๕๕๓
ดอกม่วงเทพรัตน์
ดอกไม้ “ม่วงเทพรัตน์” เป็นไม้ประดับที่มีชื่อสามัญคือ “Persian Violet” และมีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Exacum affine กำเนิดอยู่ที่เกาะ socotra หมู่เกาะเยเมนในมหาสมุทรอินเดีย เป็นไม้ล้มลุกความสูงประมาณ ๖๐ เซนติเมตร มีดอกเป็นสีม่วงอมฟ้า เกสรสีเหลือง กลีบดอก ๕ แฉก สีสันนุ่มตา มีกลิ่นหอมกรุ่นใบมีสีเขียวเข้ม รูปไข่ ยาวไม่เกิน ๔ เซนติเมตร เป็นไม้ดอกที่มีศักยภาพในการผลิดอกได้ในขวดและพื้นที่ทั่วไป ออกดอกในช่วงหน้าร้อนและใบไม้ผลิ แต่สำหรับเมืองไทย ซึ่งอากาศร้อน จะออกดอกสวยงามดีในฤดูหนาว สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี พระราชทานนามดอกไม้นี้เป็น ชื่อสามัญภาษาไทย ว่า “ดอกม่วงเทพรัตน์” เมื่อวันที่ ๒๙ กันยายน พ.ศ. ๒๕๕๒ นับว่าเป็นมงคลนามเพราะสีม่วงเป็นสีประจำพระองค์ด้วยเช่นกัน
โครงการอนุรักษ์พันธุกรรมพืชอันเนื่องมาจากพระราชดำริสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารีได้อนุญาตให้อาคารสมเด็จพระเทพรัตน์ใช้ดอกม่วงเทพรัตน์เป็นสัญลักษณ์ประจำอาคารสมเด็จพระเทพรัตน์ได้ เมื่อวันที่ ๑๑ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๓ ดังนั้นดอกม่วงเทพรัตน์จึงเป็นสัญลักษณ์ที่ชาวรามาธิบดีภาคภูมิใจมาก ทุกครั้งที่กล่าวถึงหรือนำเสนอเรื่องราวของอาคารสมเด็จพระเทพรัตน์จะปรากฏดอกม่วงเทพรัตน์คู่กันเสมอ รวมถึงภายในอาคารฯ จะพบว่าภาพของดอกม่วงเทพรัตน์อันสวยงามปรากฏบนผ้า ถ้วยชาม เครื่องใช้ต่างๆ รวมถึงภาพวาดสีน้ำในอาคาร จะเห็นได้ว่านอกจากดอกม่วงเทพรัตน์จะเป็นสัญลักษณ์ของอาคารแล้วยังทำให้เกิดความจรรโลงใจแก่ผู้พบเห็นในเวลาเดียวกัน
