โรคไตในเด็กมีความสำคัญไม่น้อยไปกว่าโรคไตในวัยอื่น ๆ ซึ่งผู้ปกครองควรดูแลเด็กอย่างใกล้ชิด ในการเฝ้าสังเกตอาการ เพราะโรคไตสามารถรักษาให้หายขาดได้ในกรณีที่อาการยังไม่รุนแรง แต่ถ้าหากถึงขั้นภาวะโรคไตเรื้อรัง จะทำให้รักษาได้ยากและอาจไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้

โรคไตคือ

โรคที่มีภาวะค่าไตเสื่อมและทำงานได้ไม่ปกติ หากรุนแรงจะส่งผลให้ไตมีสมรรถภาพการทำงานที่ลดลงจนแทบไม่สามารถทำงานได้ ไปจนถึงไตวายและเกิดการเสียชีวิตตามมา

โรคไตในเด็ก

การพิจารณาจะแบ่งตามช่วงอายุ ได้แก่ อายุ 0-5 ปีและอายุ 5 ปีขึ้นไป ในเด็กที่มีอายุต่ำกว่า 5 ปี โรคไตที่พบบ่อยมี 2 สาเหตุ ได้แก่

• ความผิดปกติของโครงสร้างไตแต่กำเนิด ซึ่งเกิดขึ้นตั้งแต่ในครรภ์มารดา โดยมีการพัฒนาไตที่ผิดปกติ
• การดูแลที่ไม่เหมาะสม ทำให้เกิดการติดเชื้อที่ระบบทางเดินปัสสาวะ

ในเด็กวัย 5 ปีขึ้นไป มักเกิดภาวะไตอักเสบ ซึ่งมีหลายสาเหตุด้วยกัน ที่พบบ่อยคือการซื้อยามากินเอง เมื่อมีอาการเจ็บคอหรือผิวหนังเกิดการติดเชื้อ ส่งผลให้ระบบภูมิต้านทานของร่างกายมีความเปลี่ยนแปลงและเกิดการทำลายไตตัวเอง ทำให้ไตอักเสบกลายเป็นโรคไตในที่สุด

ความสำคัญของโรคไตคือ

dารรักษาได้เร็วและทันท่วงที แต่ส่วนหนึ่งพบว่าโรคไตบางอย่างไม่แสดงอาการทำให้ผู้ป่วยไม่รู้ตัวและพบแพทย์ช้า เกิดภาวะโรคไตเรื้อรังตามมาซึ่งรักษาได้ยาก หากเข้าสู่ภาวะโรคไตเรื้อรังแล้วจะทำให้ไม่สามารถรักษาได้หายขาด แต่การรักษาจะเป็นเพียงประคับประคองอาการให้สามารถใช้ชีวิตได้ปกติเท่านั้น และถ้าหากรักษาไม่ทันการจะทำให้เกิดภาวะไตวายและเสียชีวิตได้ในที่สุด

โดยทั่วไปโรคไตไม่ใช่โรคร้ายถ้าหากรู้ตัวเร็วและรักษาได้เร็ว แต่ถ้าหากเข้าสู่ภาวะโรคไตเรื้อรังแล้วจะทำให้ไตเสื่อม และสมรรถภาพการทำงานลดลงเหลือเพียง 50% เท่านั้น ซึ่งภาวะนี้ไม่สามารถรักษาให้หายขาดได้ แต่แพทย์จะทำการรักษาเพื่อชะลอความเสื่อมของไตเอาไว้ ให้สามารถทำงานได้ 70% ช่วยรักษาไตให้อยู่กับผู้ป่วยไปนาน ๆ และรักษาชีวิตของผู้ป่วยเอาไว้ได้ โดยที่โรคไตจะยังคงอยู่กับผู้ป่วยและไม่สามารถหายไป

สิ่งที่ควรระวังสำหรับโรคไตในเด็กคือ

ภาวะอ้วนในเด็กซึ่งมาจากพฤติกรรมการเลี้ยงดูของผู้ปกครองในยุคนี้ ปัจจุบันพบว่าปัญหาโรคไตในเด็กคือการทานอาหารของเด็ก ที่มีพฤติกรรมไม่ดีต่อสุขภาพนัก เช่น การรับประทานของมัน ของเค็ม หรือของหวานจัดเกินไป ทำให้อ้วนและเกิดความดันโลหิตสูง นำมาซึ่งภาวะไตเสื่อม สาเหตุนี้สามารถป้องกันได้โดยการปรับเปลี่ยนวิธีการเลี้ยงดู รวมถึงการใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูป กรณีที่ผู้ปกครองไม่รู้ว่าเด็กขับถ่าย จึงทำให้เกิดการหมักหมมของอุจจาระ สามารถทำให้เกิดโรคไตได้ในอนาคตเช่นกัน ผู้ปกครองควรระวังหากใช้ผ้าอ้อมสำเร็จรูป ในเรื่องของการดูแลความสะอาดก้นเด็กอย่างสม่ำเสมอ

การรักษาโรคไตในเด็ก แพทย์จะทำการรักษาไปตามอาการ

• กรณีของโรคไตแต่กำเนิด โดยทั่วไปมักมาจากการอุดกั้นทางเดินปัสสาวะ สามารถรักษาได้โดยการติดตามอาการ เพื่อการรักษาที่ถูกต้องเหมาะสม บางรายอาการดีขึ้นได้เมื่อเติบโตขึ้น แต่บางรายหากอาการรุนแรงมากอาจต้องได้รับการผ่าตัด
• กรณีติดเชื้อที่ระบบทางเดินปัสสาวะ รักษาได้ด้วยวิธีการใช้ยาปฏิชีวนะ หรือยาต้านจุลชีพที่เหมาะสมกับเชื้อ โดยแพทย์จะให้ยาผู้ป่วยตามระยะเวลาที่เพียงพอต่อการรักษา ก็สามารถทำให้หายขาดได้
• กรณีของภาวะไตอักเสบ หากติดเชื้อและไม่รักษาให้ดีตั้งแต่ต้น จะทำให้ไม่สามารถรักษาได้หายขาดแต่จะเป็นการประคับประคองอาการเท่านั้น สำหรับวิธีการรักษาอาจใช้ยาในช่วงที่อาการรุนแรง
• กรณีของโรคเอชแอลอีหรือโรคพุ่มพวง การรักษาจำเป็นต้องใช้ยากดภูมิต้านทาน

วิธีการเฝ้าสังเกตอาการโรคไตในเด็ก

หากพบว่าเด็กมีอาการตาหรือหน้าบวมหลังตื่นนอน หรือมีสีของปัสสาวะที่ผิดปกติ ควรรีบพาเด็กไปพบแพทย์ หากสามารถพาไปพบแพทย์ได้เร็ว จะทำให้การรักษาได้ผลดี ป้องกันภาวะไตอักเสบที่นำไปสู่ไตเรื้อรังได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ข้อมูลจาก
รศ. พญ.กาญจนา ตั้งนรารัชชกิจ
สาขาวิชาโรคไต ภาควิชากุมารเวชศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล