ไม่ว่าจะยุคไหนวัณโรคก็ยังคงเป็นปัญหาระดับประเทศ เมื่อวัณโรคก็เป็นอีกหนึ่งโรคร้ายที่เป็นสาเหตุของการตายที่สำคัญอีกโรคหนึ่งในสังคมไทย ทำให้เราต้องตระหนักเป็นพิเศษในเรื่องนี้ ก่อนอื่นมาทำความเข้าใจร่วมกันก่อนดีกว่าว่าวัณโรคนั้นมีลักษณะอย่างไร และอันตรายในระดับไหน

วัณโรค

เป็นโรคที่ติดเชื้อจากแบคทีเรียชนิดหนึ่ง ส่วนใหญ่จะเกิดขึ้นที่ปอด หลายคนอาจคุ้นเคยดีกับคำว่าวัณโรคปอด เนื่องจากวัณโรคเข้าทางปอดเป็นหลัก โดยเชื้อแบคทีเรียชนิดที่ทำให้เกิดโรคจะวิ่งเข้าสู่ปอด ผ่านระบบทางเดินหายใจเป็นหลัก ซึ่งก็ถือว่าทางปอดเป็นทางที่สามารถเข้าได้ง่าย หลายคนจึงคุ้นเคยดีในเรื่องของวัณโรคปอด

แต่ในความเป็นจริงวัณโรคยังสามารถเกิดได้ที่อื่นด้วย เมื่อหลังจากการเข้าสู่ร่างกายผ่านทางปอดแล้ว เชื้อโรคก็สามารถวิ่งไปที่อื่นได้ ไม่ว่าจะเป็นสมอง เยื่อหุ้มสมอง เยื่อหุ้มหัวใจ กระดูกสันหลัง ตับ ม้าม มดลูก ต่อมน้ำเหลือง อัณฑะ สามารถไปได้หมดทุกส่วนของร่างกายเลยก็ว่าได้ โดยเชื้อแบคทีเรียตัวนี้มีคุณสมบัติการเลียนแบบ คือจะชอบเลียนแบบโรคอื่นๆ ได้หมด จึงสามารถแทรกตัวอยู่ในอวัยวะต่างๆ ได้ และเป็นอันตรายมาก

โดยแบคทีเรียชนิดดังกล่าวมีชื่อเรียกว่า “ไมโคแบคทีเรียม” มีคุณสมบัติที่แตกต่างจากแบคทีเรียชนิดอื่น คือมีความอึดและทนทานกว่า สามารถติดต่อได้ทางลมหายใจ และยังเป็นปัญหาที่ควรได้รับการแก้ไขโรคร้ายนี้ โดยอาการของวัณโรคปอดก็คือไอเป็นเลือดอย่างที่เราคุ้นเคย

โดยปกติเชื้อของวัณโรคมีอยู่ในตัวแทบทุกคน

แต่เพราะร่างกายของคนเรามีภูมิต้านทานเชื้อดังกล่าวจึงไม่ทำอันตรายต่อชีวิต แต่ถ้าหากในผู้ป่วยบางคนที่มีโรคอื่น อย่างเช่น HIV ที่มีเชื้อมาทำลายภูมิคุ้มกัน ก็จะส่งผลให้เชื้อวัณโรคในโรคออกอาการ ทำให้เกิดโรควัณโรคได้ในทุกๆ อวัยวะ รวมไปถึงคนไข้ที่ได้รับยากดภูมิจากการรักษาโรคอื่นๆ ก็อาจติดเชื้อวัณโรคได้เช่นกัน

สำหรับอาการที่มีความเสี่ยงว่าอาจจะติดเชื้อโรควัณโรคคือ

มีไข้ต่ำๆ รู้สึกหนาว ทานอาหารไม่ได้หรือทานอะไรก็ไม่รู้สึกอร่อย อ่อนเพลีย ไอ เป็นต้น ยิ่งถ้ามีคนรอบข้างเป็นวัณโรค ยิ่งมีความเสี่ยงสูง ฉะนั้นหากเกิดอาการดังกล่าวขึ้นควรรีบพบแพทย์ทันที

ข้อมูลจาก
อ. นพ.ประวัฒน์ จันทฤทธิ์
ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล