เคมีบำบัดรักษามะเร็ง น่ากลัวจริงหรือ ?

มะเร็ง เป็นโรคร้ายที่คร่าชีวิตคนไทยมากที่สุดเป็นอันดับหนึ่ง หลายคนคงเคยได้ยินเรื่องการรักษาด้วยเคมีบำบัดกันมาบ้าง แต่เรามักจะนึกถึงผลข้างเคียงที่น่ากลัว รวมถึงความเชื่อต่าง ๆ ที่แชร์ต่อ ๆ กันมาของการรักษาด้วยวิธีนี้ วันนี้มาหาคำตอบกันว่า เคมีบำบัดรักษามะเร็ง น่ากลัวอย่างที่ว่ากันจริงไหม และความเชื่อที่แชร์กันนั้นเรื่องไหนจริงหรือเท็จ

การรักษามะเร็งด้วยเคมีบำบัดคืออะไร

เคมีบำบัด คือ การให้ยาที่เป็นเคมีเพื่อหยุดยั้งหรือทำลายวงจรเซลล์ มะเร็ง ซึ่งเป็นเซลล์ที่มีความสามารถในการแบ่งตัวมากกว่าเซลล์ทั่วไป ปัจจุบันเคมีบำบัดเป็นยาที่มีประสิทธิภาพดี และใช้ในการรักษามะเร็งแทบทุกชนิด

ผู้ป่วยมะเร็งกลุ่มไหนที่รักษาด้วยเคมีบำบัด

เคมีบำบัดใช้รักษาผู้ป่วยมะเร็งได้เกือบทุกชนิด มีมะเร็งเพียงไม่กี่ชนิดเท่านั้นที่ไม่ตอบสนองต่อการรักษาด้วยวิธีนี้ อย่างไรก็ตาม เมื่อแพทย์ให้การรักษาด้วยเคมีบำบัดจะขึ้นอยู่กับเป้าหมายในการรักษาเป็นสำคัญ ในผู้ป่วยที่มะเร็งแพร่กระจาย การใช้ เคมีบำบัดรักษามะเร็ง ถือเป็นยาหลักในการรักษาเพื่อควบคุมไม่ให้โรคแพร่กระจาย และทำให้ก้อนมะเร็งยุบลง ส่วนในผู้ป่วยระยะเริ่มต้น เคมีบำบัดจะช่วยเสริมการรักษาเฉพาะที่ เช่น การผ่าตัด แพทย์อาจให้เคมีบำบัดก่อนหรือหลังผ่าตัด เพื่อเสริมประสิทธิภาพการรักษาให้ดีขึ้น

5 ความเชื่อของการใช้ เคมีบำบัดรักษามะเร็ง

ปัจจุบันมีความเชื่อหลายอย่างเกี่ยวกับการทำเคมีบำบัดที่ถูกส่งต่อกันมา และอาจสร้างความเข้าใจผิดได้หากไม่ได้ตรวจสอบเสียก่อน ความเชื่อเหล่านี้มีอะไรบ้าง

ความเชื่อที่ 1 เคมีบำบัดทำให้ร่างกายอ่อนแอ ต้องกินอาหารเสริม

ความเชื่อนี้ไม่จริงเสมอไป โดยปกติเคมีบำบัดอาจมีผลข้างเคียงบางอย่างได้ บางคนอาจมีอาการอ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน บางคนมีร่างกายแข็งแรงดีอยู่แล้ว เมื่อได้รับเคมีบำบัดจึงเกิดผลข้างเคียงน้อย คนไข้กลุ่มนี้เพียงแค่กินอาหารให้ครบ 5 หมู่ตามปกติก็สามารถรับการรักษาได้ แต่หากคนไข้มีอาการไม่แข็งแรงอยู่แล้วจากตัวโรค รวมถึงสูตรยาที่ได้รับมีผลข้างเคียงที่มากขึ้น การกินอาหารเสริมอาจช่วยให้ร่างกายแข็งแรงขึ้นได้ ดังนั้น คนไข้ควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ก่อนว่าจำเป็นต้องได้รับอาหารเสริมทางการแพทย์หรือไม่ 

ความเชื่อที่ 2 ให้เคมีบำบัดนาน ๆ รักษามะเร็งได้ดีกว่าให้สั้น ๆ

ความเชื่อนี้ไม่จริง การให้ยาเคมีบำบัดขึ้นอยู่กับชนิดของมะเร็งและระยะของโรค ซึ่งการตัดสินใจให้ยาเคมีบำบัดสูตรใด ไม่ว่าจะสั้นหรือยาว จะเป็นการตัดสินใจร่วมกันระหว่างแพทย์และผู้ป่วย

ความเชื่อที่ 3 ถ้าไม่มีอาการแพ้แสดงว่าเคมีบำบัดไม่ได้ผล

ความเชื่อนี้ไม่จริง โดยปกติการให้ยาเคมีบำบัดมีหลายสูตร สูตรที่มีประสิทธิภาพในการรักษาดี และมีผลข้างเคียงน้อยก็มีเยอะ

ความเชื่อที่ 4 ให้เคมีบำบัดแล้วห้ามออกจากบ้าน ห้ามออกกำลังกาย

ความเชื่อนี้ไม่จริง ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับเคมีบำบัดควรทำกิจกรรมทางกายตามปกติหรือทำให้มากขึ้น สามารถออกจากบ้านได้ แต่ควรหลีกเลี่ยงสถานที่แออัด เพราะอาจเสี่ยงต่อการติดเชื้อ ผู้ป่วยสามารถออกกำลังกายได้ตามที่ร่างกายไหว เช่น เดิน จอกกิง โยคะ หรือออกกำลังที่ใช้แรงต้านเบา ๆ อย่างไรก็ตาม การออกกำลังกายในผู้ป่วยมะเร็งบางรายอาจมีข้อจำกัดบางอย่าง เช่น บางคนเสี่ยงต่อกระดูกหัก หรือเพิ่งผ่าตัดมา ฉะนั้น ควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ก่อน

ความเชื่อที่ 5 ให้เคมีบำบัดห้ามกินอาหารมั่วซั่ว

ความเชื่อนี้จริง ผู้ป่วยที่ให้ยาเคมีบำบัดต้องระวังการติดเชื้อมากกว่าคนทั่วไป เนื่องจากตัวยาจะไปกดเม็ดเลือด ผู้ป่วยจึงควรกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ กินอาหารสุก สะอาด งดของสุก ๆ ดิบ หากกินผลไม้เปลือกบางควรปอกเปลือกก่อน และปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ก่อนหากมีการกินอาหารเสริมหรือสมุนไพรต่าง ๆ

ข้อควรระวังเมื่อได้รับเคมีบำบัด 

ผู้ป่วยควรระมัดระวังเรื่องการกินอาหาร เลือกกินอาหารให้ครบ 5 หมู่ ไม่กินอาหารที่ไม่สุก และยาประเภทอื่น เช่น ยาสมุนไพร ยาชุด ยาต้ม ยาหม้อ หากจะใช้ยาเหล่านี้ควรปรึกษาแพทย์เจ้าของไข้ก่อน

ผลข้างเคียงของการใช้ เคมีบำบัดรักษามะเร็ง

ผลข้างเคียงของยาเคมีบำบัดอาจแตกต่างกันในผู้ป่วยแต่ละราย ขึ้นอยู่กับสูตรของยา โดยทั่วไปอาจทำให้อ่อนเพลีย คลื่นไส้ อาเจียน ผู้ป่วยบางรายอาจมีเม็ดเลือดต่ำลง ยาบางสูตรอาจทำให้ผมร่วง ท้องเสีย หรือเกิดอาการชาได้

คำแนะนำในการดูแลสุขภาพ หลังรักษาด้วยเคมีบำบัด

1. กินอาหารครบ 5 หมู่ 
2. เลือกกินอาหารสุก สะอาด ปลอดภัย  
3. ไม่กินอาหารจำพวกสมุนไพร อาหารเสริม ยาต้ม ยาชุด หากจะใช้ยาเหล่านี้ ควรปรึกษาแพทย์
4. พักผ่อนให้เพียงพอ ดูแลสุขภาพกายและจิตใจให้แข็งแรง

การให้ยา เคมีบำบัดรักษามะเร็ง ไม่ใช่เรื่องน่ากลัว หากผู้ป่วยและคนดูแลมีความรู้ความเข้าใจ เหนือสิ่งอื่นใดการดูแลสุขภาพกายและจิตใจให้แข็งแรง ถือเป็นปัจจัยสำคัญที่ช่วยให้ผู้ป่วยสามารถสู้กับโรค และรับมือกับผลข้างเคียงได้ดีมากยิ่งขึ้น

ข้อมูลจาก

อ. พญ.ธีรดา ศิริปุณย์ 

สาขาวิชามะเร็งวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์

คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

อย่าลืมกดติดตามช่อง Rama Channel ที่น่าสนใจอีกมากมายได้ที่ 

Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/

Youtube: https://www.youtube.com/RamachannelTV

Facebook : https://www.facebook.com/ramachannel

Line: https://page.line.me/ramathibodi

Tiktok: https://www.tiktok.com/@ramachanneltv