Palliative Care หรือการดูแลประคับประคอง ไม่ได้หมายถึงแค่การดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้ายอย่างที่หลายคนเข้าใจผิด แต่เป็นการดูแลที่มุ่งเน้นไปที่ “คุณภาพชีวิต” ของทั้งผู้ป่วยและครอบครัวตั้งแต่เริ่มต้นการวินิจฉัยโรคเรื้อรัง ไปจนถึงระยะท้ายของชีวิต การดูแลแบบนี้ครอบคลุมทั้ง ร่างกาย จิตใจ และความสบายใจของผู้ป่วย ช่วยบรรเทาอาการเจ็บปวด ลดความทุกข์ทรมาน และทำให้ผู้ป่วยรู้สึกดีที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้
Palliative Care คืออะไร ?
หลายคนอาจคิดว่า Palliative Care คือการดูแลเมื่อตัดสินใจหยุดรักษาแล้วเท่านั้น แต่จริง ๆ แล้ว Palliative Care คือ การดูแลที่เน้นคุณภาพชีวิตเป็นหลัก ทั้งทางร่างกายและจิตใจของผู้ป่วยและครอบครัว เป้าหมายสำคัญ คือ
- ลดอาการไม่สบาย เช่น เจ็บปวด หายใจลำบาก คลื่นไส้
- ช่วยให้ผู้ป่วยมีชีวิตที่มีคุณภาพ แม้ในระยะของการเจ็บป่วยที่ไม่สามารถรักษาให้หายได้
- ให้กำลังใจและสนับสนุนครอบครัวของผู้ป่วย
หลักการสำคัญของ Palliative Care
- ดูแลทั้งผู้ป่วยและครอบครัว : ไม่ใช่แค่ดูแลตัวผู้ป่วยเท่านั้น แต่ยังเน้นการสนับสนุนจิตใจของคนในครอบครัวด้วย
- ประเมินรอบด้าน : คุณหมอจะประเมินสุขภาพทั้งกายและใจ เพื่อหาวิธีบรรเทาความทุกข์ทรมานให้ได้มากที่สุด
- ดูแลให้เป็นธรรมชาติที่สุด : การดูแลที่ตอบโจทย์ความต้องการของผู้ป่วย ทำให้รู้สึกอบอุ่น เป็นธรรมชาติ
Palliative Care ดูแลที่ไหนได้บ้าง ?
การดูแลแบบ Palliative Care สามารถทำได้ทั้งที่บ้านและที่โรงพยาบาล ขึ้นอยู่กับอาการของผู้ป่วย เช่น
- ถ้าอาการไม่รุนแรง ดูแลได้ที่บ้าน เพื่อให้ผู้ป่วยมีสภาพแวดล้อมที่คุ้นเคย
- ถ้ามีภาวะที่ต้องการดูแลพิเศษ เช่น การให้ยาทางหลอดเลือด อาจต้องเข้ารับการดูแลที่โรงพยาบาล
สัญญาณที่อาจบ่งบอกว่าผู้ป่วยใกล้วาระสุดท้าย
- อ่อนเพลีย อ่อนล้ามาก
- ทำกิจวัตรประจำวันเองไม่ได้
- กินอาหารหรือน้ำได้น้อยลง
- การรับรู้และสติสัมปชัญญะเปลี่ยนแปลง
- การหายใจผิดปกติ เช่น มีเสียงดัง หรือหยุดหายใจเป็นช่วง ๆ
- ปลายมือปลายเท้าเย็น
- กลั้นปัสสาวะหรืออุจจาระไม่ได้
- อาจหลับตาไม่สนิท
ช่วงเวลานี้เป็นช่วงที่ละเอียดอ่อนและยากลำบากสำหรับทั้งผู้ป่วยและครอบครัว การได้รับการดูแลที่เหมาะสมและการเตรียมใจจะช่วยให้ทุกคนผ่านช่วงเวลาแห่งการเปลี่ยนผ่านได้อย่างดีที่สุด
Palliative Care คือการดูแลที่ให้ความสำคัญกับคุณภาพชีวิต ไม่ใช่แค่การดูแลระยะสุดท้ายอย่างเดียว แต่ยังเป็นการสนับสนุนทั้งกาย ใจ และความรู้สึก เพื่อให้ผู้ป่วยและครอบครัวมีช่วงเวลาที่ดีที่สุดในสถานการณ์ที่ยากลำบากที่สุด
ข้อมูลโดย
อ. นพ.ธเนศ เดชศักดิพล
สาขาวิชามะเร็งวิทยา ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
คลิกชมคลิป “ EP.8 Palliative Care #ภาษาหมอรู้ไว้จะได้เคลียร์” ได้ที่นี่
ติดตาม Rama Channel เพื่อรับข้อมูลด้านสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่
Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/
Youtube: RAMA Channel
Facebook: รามาแชนแนล Rama Channel
LINE: Ramathibodi
Tiktok: ramachanneltv รามาแชนแนล ช่องของคนรักสุขภาพ
