Cetirizine (เซทิริซีน) เป็นยาต้านอาการแพ้ในกลุ่มยาแก้แพ้รุ่นที่ 2 ที่ได้รับความนิยมอย่างแพร่หลาย เพราะออกฤทธิ์เร็ว อาการง่วงน้อยกว่ายาแก้แพ้รุ่นเก่า และช่วยบรรเทาอาการจากภูมิแพ้ต่าง ๆ เช่น คัน จาม น้ำมูกไหล ผื่นลมพิษ หรืออาการแพ้จากสิ่งแวดล้อมได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากใช้ถูกวิธีและอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร
สรุปข้อมูลสำคัญ
- กลุ่มยา : ยาต้านฮิสตามีน (Antihistamine) รุ่นที่ 2
- ข้อบ่งใช้ทั่วไป : รักษาอาการแพ้ เช่น แพ้อากาศ, ลมพิษ, แพ้ฝุ่น, แพ้เกสร, ผื่นคัน
- รูปแบบยา : เม็ด, น้ำ
- ข้อควรระวังหลัก : อาจทำให้ง่วงซึม ควรหลีกเลี่ยงการขับรถหรือทำงานที่ต้องใช้สมาธิสูง ห้ามใช้เกินขนาด
- เอกสารที่ควรอ่าน : ใบกำกับยา / เอกสารแนบผลิตภัณฑ์
- อัปเดตล่าสุด : 10 ตุลาคม 2025
- แหล่งอ้างอิง : คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
Cetirizine คือยาอะไร
Cetirizine คือ ยาแก้แพ้ที่อยู่ในกลุ่มยาต้านฮิสตามีนรุ่นที่ 2 มีฤทธิ์ลดการทำงานของสารฮิสตามีน ซึ่งเป็นสารที่ร่างกายหลั่งออกมาเมื่อเกิดอาการแพ้ เช่น คัน ผื่นแดง หรือจาม ยานี้ช่วยลดอาการแพ้ได้โดยไม่กดประสาทมาก จึงทำให้ง่วงน้อยกว่ายาแก้แพ้รุ่นแรก เช่น คลอร์เฟนิรามีน (Chlorpheniramine)
Cetirizine เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการภูมิแพ้เรื้อรัง เช่น แพ้อากาศ ลมพิษ หรือผื่นแพ้จากสิ่งกระตุ้นทางผิวหนัง และมักใช้ทั้งในเด็กและผู้ใหญ่ภายใต้ขนาดยาที่เหมาะสม
กลไกการออกฤทธิ์ของยา Cetirizine
เมื่อร่างกายได้รับสารก่อภูมิแพ้ เช่น ฝุ่นละออง หรือเกสรดอกไม้ ระบบภูมิคุ้มกันจะหลั่งสารฮิสตามีน ซึ่งเป็นตัวการทำให้เกิดอาการคัน จาม และน้ำมูกไหล Cetirizine จะไปยับยั้งการจับของฮิสตามีนกับตัวรับ H1 receptor บนผิวเซลล์ ทำให้ลดอาการแพ้โดยไม่รบกวนการทำงานของสมองมากนัก
ข้อดีของยา Cetirizine คือ ออกฤทธิ์เร็วภายใน 1 ชั่วโมง และอยู่ในร่างกายได้นานประมาณ 24 ชั่วโมง จึงเหมาะสำหรับการใช้เพียงวันละ 1 ครั้ง
Cetirizine ช่วยแก้แพ้อะไรได้บ้าง
Cetirizine สามารถบรรเทาอาการแพ้ได้หลายรูปแบบ เช่น
- ภูมิแพ้อากาศ (Allergic rhinitis) อาการคันจมูก จาม น้ำมูกไหล คัดจมูก
- ลมพิษ (Urticaria) ผื่นนูนแดง คันตามผิวหนัง
- แพ้ฝุ่น แพ้ขนสัตว์ หรือเกสรดอกไม้ ช่วยลดอาการคันตา คันจมูก
- อาการแพ้จากแมลงกัดต่อย ลดผื่นบวมแดง
ทั้งนี้ หากมีอาการแพ้รุนแรง เช่น หายใจไม่ออก หน้าบวม ควรรีบพบแพทย์ทันที เพราะ Cetirizine ไม่สามารถใช้รักษาอาการแพ้เฉียบพลันอย่าง “ภูมิแพ้รุนแรง (anaphylaxis)” ได้
กินยา Cetirizine อย่างไรให้ปลอดภัย
- ขนาดยาทั่วไปสำหรับผู้ใหญ่ วันละ 10 มิลลิกรัม (1 เม็ด) กินวันละครั้ง
- สำหรับเด็ก 6–12 ปี 5–10 มิลลิกรัมต่อวัน ตามดุลยพินิจของแพทย์
- เด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี ควรใช้ยาน้ำและอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
เคล็ดลับการใช้ยาอย่างปลอดภัย
- กินพร้อมน้ำเปล่า ไม่ควรดื่มที่มีแอลกอฮอล์ร่วม
- ห้ามเพิ่มขนาดยาเอง หากลืมกิน ไม่ควรกินซ้ำสองเท่า
- เก็บยาไว้ที่อุณหภูมิห้อง ห่างจากแสงและความชื้น
ข้อควรระวังการใช้ยาแก้แพ้ Cetirizine
- ผู้ที่มีปัญหาโรคตับหรือไต ควรแจ้งแพทย์ก่อนใช้ยา เนื่องจากยาถูกขับออกทางไต
- หญิงตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ เพราะยาอาจผ่านน้ำนมหรือมีผลต่อทารก
- ไม่ควรใช้ร่วมกับยาที่ทำให้ง่วงซึมหรือเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ เพราะอาจเพิ่มอาการง่วงหรือมึนงง
- ห้ามใช้ติดต่อกันนานโดยไม่ปรึกษาแพทย์ โดยเฉพาะหากอาการแพ้ไม่ดีขึ้นภายใน 7 วัน
ผลข้างเคียงของยาเซทิริซีน มีอะไรบ้าง ?
ผลข้างเคียงที่อาจพบได้ ได้แก่
- ง่วงเล็กน้อย หรืออ่อนเพลีย
- ปากแห้ง คอแห้ง
- คลื่นไส้ เวียนศีรษะ
- ในบางรายอาจมีอาการปวดศีรษะ หรือใจสั่นเล็กน้อย
อาการเหล่านี้มักไม่รุนแรงและหายไปเองเมื่อหยุดยา แต่หากพบอาการแพ้รุนแรง เช่น ผื่นลมพิษทั่วตัว หายใจลำบาก หรือหน้าบวม ควรหยุดยาและรีบพบแพทย์ทันที
Cetirizine เป็นยาแก้แพ้รุ่นใหม่ที่ช่วยลดอาการคัน จาม น้ำมูกไหล และลมพิษได้ดี เหมาะสำหรับผู้ที่มีอาการภูมิแพ้เรื้อรัง และต้องการยาที่ไม่ทำให้ง่วงมากนัก อย่างไรก็ตาม ควรใช้ยาตามขนาดที่แพทย์แนะนำ หลีกเลี่ยงการใช้ร่วมกับเครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และหากอาการไม่ดีขึ้นภายในไม่กี่วัน ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินอาการเพิ่มเติม
คำถามที่พบบ่อยเกี่ยวกับ ยาแก้แพ้ Cetirizine
Q: กิน Cetirizine ตอนเช้าหรือก่อนนอนดีกว่า ?
A: ควรกินก่อนนอนจะดีกว่า เพราะแม้ยานี้จะง่วงน้อย แต่บางคนอาจมีอาการมึนหรืออ่อนเพลียเล็กน้อย
Q: กิน Cetirizine ทุกวันได้ไหม ?
A: สามารถใช้ได้ในระยะยาวภายใต้คำแนะนำของแพทย์ โดยเฉพาะผู้ที่มีอาการภูมิแพ้เรื้อรัง
Q: เด็กสามารถกิน Cetirizine ได้ไหม ?
A: ได้ แต่ต้องอยู่ภายใต้คำแนะนำของแพทย์หรือเภสัชกร โดยเฉพาะเด็กอายุต่ำกว่า 6 ปี
Q: Cetirizine ต่างจากยาแก้แพ้รุ่นเก่าอย่างไร ?
A: จุดเด่นคือ ง่วงน้อยกว่า ออกฤทธิ์ยาวนานกว่า และไม่รบกวนสมาธิในการทำงานหรือขับรถ
ข้อมูลโดย
ผศ. พญ.อรพิชญา ศรีวรรโณภาส
สาขาวิชาเวชศาสตร์ผู้สูงอายุ ภาควิชาอายุรศาสตร์
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
ปรึกษาปัญหาสุขภาพ โทร 0 2201 1000 หรือ 0 2200 3000
ติดตาม Rama Channel เพื่อรับข้อมูลด้านสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่
Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/
Youtube: RAMA Channel
Facebook: รามาแชนแนล Rama Channel
LINE: Ramathibodi
TikTok: ramachanneltv รามาแชนแนล ช่องของคนรักสุขภาพ
