แผ่นดินไหว หรือเวียนศีรษะบ้านหมุน ?

ความรู้สึกว่าร่างกายโคลงเคลงหรือสิ่งแวดล้อมหมุน อาจทำให้หลายคนสับสนว่า ตนเองกำลังเผชิญกับแผ่นดินไหวหรือว่ากำลังมีอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนจากปัญหาสุขภาพ บทความนี้จะช่วยแยกแยะความแตกต่างและนำเสนอความรู้ในการดูแลตนเองเมื่อ เวียนศีรษะบ้านหมุน

ความแตกต่างระหว่างแผ่นดินไหวกับอาการบ้านหมุน

แผ่นดินไหวเป็นปรากฏการณ์ที่เกิดจากการเคลื่อนตัวของแผ่นเปลือกโลก ส่งผลให้สิ่งแวดล้อมสั่นสะเทือนจากการเคลื่อนที่ของพื้นดินโดยรอบ 

ในขณะที่อาการเวียนศีรษะบ้านหมุน เป็นภาวะที่เกิดจากความผิดปกติของระบบการทรงตัวภายในหูชั้นในหรือสมอง ทำให้รู้สึกเหมือนสิ่งแวดล้อมหรือตนเองกำลังหมุน มีอาการทรงตัวลำบาก โดยแท้ที่จริงแล้วทุกอย่างยังคงอยู่กับที่

การแยกแยะระหว่างแผ่นดินไหวและอาการบ้านหมุนเป็นสิ่งสำคัญ หากไม่แน่ใจ ควรสังเกตรอบตัวว่ามีสิ่งของโยกหรือเคลื่อนที่จริงหรือไม่ เช่น ต้นไม้ เสาไฟ หรือระดับน้ำในแก้วน้ำ หากสิ่งของเหล่านี้ไม่เคลื่อนไหวแต่ยังรู้สึกว่าทุกอย่างหมุนอยู่ แสดงว่าอาจเป็นอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน

อาการเวียนศีรษะบ้านหมุน เกิดจากอะไร ?

เกิดจากหลายสาเหตุ ตัวอย่างสาเหตุที่พบได้

1. โรคตะกอนหินปูนในหูชั้นในเคลื่อน 

   • เกิดจากตะกอนหินปูนภายในหูชั้นในเคลื่อนที่ออกจากตำแหน่งปกติ ไปอยู่ในบริเวณอื่นของหูชั้นใน ซึ่งจะทำให้รู้สึกเวียนศีรษะบ้านหมุนเฉียบพลันเมื่อเปลี่ยนท่าทางของศีรษะ เช่น การแหงนหน้า ตะแคงตัวบนที่นอน เป็นต้น

2. โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน 

   • เกิดจากความผิดปกติของของเหลวภายในหูชั้นใน ทำให้เกิดอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน พร้อม ๆ กับการได้ยินที่ลดลง แน่นในหูและมีเสียงรบกวนในหู โดยอาการจะเป็น ๆ หาย ๆ

3. โรคเส้นประสาทการทรงตัวอักเสบ 

   • มีอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน ทรงตัวลำบาก เป็นอยู่นานเป็นวัน โดยไม่มีอาการทางสมองอื่น ๆ เช่น แขนขาอ่อนแรง ชาครึ่งซีก พูดไม่ชัด กลืนลำบาก 

4. โรคเวียนศีรษะไมเกรน 

   • มีอาการหรือมีประวัติการปวดศีรษะไมเกรน ร่วมกับอาการเวียนศีรษะ อาจมีอาการบ้านหมุนร่วมด้วย 

5. โรคหลอดเลือดสมอง

   • จะมีอาการเวียนศีรษะบ้านหมุน โดยอาจมีอาการอื่นร่วมด้วย เช่น พูดไม่ชัด แขนขาอ่อนแรง ชาครึ่งซีก กล้ามเนื้อใบหน้าเป็นอัมพาต เห็นภาพซ้อน 

ถ้าเกิดอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนแล้ว ต้องรักษาอย่างไร ?

การรักษาขึ้นอยู่กับสาเหตุที่ทำให้เกิดอาการ เช่น

• หากเกิดจากตะกอนหินปูนภายในหูชั้นในเคลื่อน การรักษาหลักจะเป็นการทำกายภาพเพื่อเคลื่อนตะกอนหินปูนกลับตำแหน่งเดิม
• หากเป็นโรคน้ำในหูไม่เท่ากัน อาจต้องควบคุมอาหาร ลดการบริโภคโซเดียม รวมทั้งการใช้ยาเพื่อลดอาการ
• หากเกิดจากโรคเส้นประสาทการทรงตัวอักเสบ แพทย์อาจให้ยาต้านการอักเสบและยาเพื่อลดอาการ

เวียนศีรษะบ้านหมุน แบบไหนควรพบแพทย์

ควรพบแพทย์หากมีอาการต่อไปนี้

• เวียนศีรษะบ้านหมุนที่ไม่เคยเป็นมาก่อน ควรพบแพทย์เพื่อการวินิจฉัยแยกโรค รับการรักษาและคำแนะนำ
• เวียนศีรษะบ้านหมุนร่วมกับอาการทางสมอง
• เคยมีอาการเวียนศีรษะบ้านหมุนแล้ว แต่ครั้งนี้มีอาการเปลี่ยนแปลงไปจากที่เคยเป็น หรือเกิดซ้ำบ่อย

ป้องกันอาการบ้านหมุนได้อย่างไร ?

แม้ว่าการป้องกันอาการบ้านหมุนทั้งหมดอาจเป็นไปได้ยาก แต่สามารถลดความเสี่ยงได้ การปฏิบัติตัวโดยทั่วไป ได้แก่

• ลดความเครียดและนอนหลับให้เพียงพอ เพราะความเครียดและการพักผ่อนไม่เพียงพออาจเป็นปัจจัยกระตุ้นอาการเวียนศีรษะ
• ควบคุมโรคประจำตัว และรับประทานอาหารที่มีประโยชน์และเหมาะสมกับโรคประจำตัว
• ออกกำลังกาย ช่วยทั้งในด้านการลดความเครียด ที่สามารถกระตุ้นอาการเวียนศีรษะ ช่วยเพิ่มกำลังกล้ามเนื้อเพื่อลดโอกาสล้มจากอาการเวียนศีรษะ รวมถึงกระตุ้นการทำงานของระบบการทรงตัว
• หมั่นสังเกตร่างกายและหากมีอาการเวียนศีรษะซ้ำ ควรพบแพทย์ เพื่อประเมินและรับการรักษา

นอกจากนี้ยังมีการลดความเสี่ยงเฉพาะโรค ซึ่งจำเป็นต้องได้รับการวินิจฉัยโรคก่อน เพื่อคำแนะนำที่จำเพาะ เช่น

• การกระทบกระแทกของศีรษะ การเกิดอุบัติเหตุที่ศีรษะ เพิ่มความเสี่ยงการเป็นโรคตะกอนหินปูนภายในหูชั้นในเคลื่อน นอกจากนี้ยังมีปัจจัยเสี่ยงอื่น ๆ เช่น การเป็นโรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง โรคไขมันในเลือดสูง การขาดวิตามินดี ดังนั้นจึงควรระวังไม่ให้เกิดอุบัติเหตุต่อศีรษะ และควบคุมรักษาโรคประจำตัว
• โรคน้ำในหูไม่เท่ากัน ควรหลีกเลี่ยงการดื่มเครื่องดื่มที่มีคาเฟอีนมากเกินไป เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ และการสูบบุหรี่ ควรจำกัดการบริโภคเกลือหรือโซเดียม ลดความเครียดและพักผ่อนให้เพียงพอ

ข้อมูลจาก

ผศ. พญ.ทศพร วิศุภกาญจน์
ภาควิชาโสต ศอ นาสิกวิทยา
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล

ติดตาม Rama Channel เพื่อรับข้อมูลด้านสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่ 

Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/
Youtube: RAMA Channel
Facebook: รามาแชนแนล Rama Channel
LINE: Ramathibodi
Tiktok: ramachanneltv รามาแชนแนล ช่องของคนรักสุขภาพ