ในชีวิตประจำวันของเราเต็มไปด้วยผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่อาจก่อให้เกิดพิษต่อร่างกายได้ เช่น น้ำยาขัดห้องน้ำ น้ำยาซักผ้าขาว สเปรย์กำจัดแมลง ฯลฯ หากเผลอสูดดม สัมผัสผิวหนัง หรือกินเข้าไปโดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์ อาจเป็นอันตรายถึงชีวิตได้ เมื่อสิ่งของเหล่านี้เป็นของที่เราใช้กันอยู่ทุกวัน การรู้ วิธีล้างสารพิษ วิธีปฐมพยาบาลที่ถูกต้องในยามเกิดเหตุฉุกเฉินจึงเป็นเรื่องที่จำเป็น
สารพิษคืออะไร
สารพิษ คือ อะไรก็ได้ที่มีโทษต่อร่างกาย ไม่ว่าจะเป็นกรด ด่าง สารเคมี ยาฆ่าแมลง หรือยาธรรมดาก็สามารถเกิดโทษต่อร่างกายได้หากใช้เกินขนาด
การประเมินภาวะการได้รับสารพิษ
แพทย์จะประเมินระบบทางเดินหายใจและระบบไหลเวียนโลหิต รวมถึงอาการต่าง ๆ เหล่านี้
- คลื่นไส้ อาเจียน ปวดท้อง น้ำลายฟูมปาก มีรอยไหม้รอบบริเวณริมฝีปาก
- เพ้อ ชัก หมดสติ เป็นอัมพาต ม่านตาผิดปกติ
- หายใจลำบาก มีเสมหะมาก ปลายมือปลายเท้าเขียว ปากเขียว
- ตัวเย็น เหงื่อออกมาก มีผื่น จุดเลือดออกตามผิวหนัง
4 ความเชื่อ วิธีล้างสารพิษ เมื่อโดนร่างกาย
เมื่อร่างกายได้รับสารพิษเราต้องรีบล้างพิษให้เร็วที่สุด แต่วิธีล้างสารพิษรูปแบบต่าง ๆ ที่แชร์ต่อกันมา วิธีไหนได้ผลและถูกต้องตามหลักการบ้าง
- ความเชื่อที่ 1 ล้วงคอทำให้อาเจียน
ความเชื่อนี้ไม่จริง เพราะการอาเจียนทำให้สารพิษที่ไม่ว่าจะเป็นกรดหรือด่างที่อยู่ในทางเดินอาหารเกิดการสำลักเข้าไปในปอด เกิดปอดอักเสบหรือปอดติดเชื้อได้ - ความเชื่อที่ 2 ดื่มนม
ความเชื่อนี้ไม่จริง หลายคนเข้าใจว่านมจะไปช่วยเคลือบกระเพาะ ลดความเป็นพิษได้ แท้จริงแล้วนมไม่ได้ช่วยล้างพิษแต่อย่างใด เช่นเดียวกับการกินไข่ขาวหรือดื่มน้ำมาก ๆ - ความเชื่อที่ 3 ล้างน้ำเย็น
ความเชื่อนี้จริง จริง ๆ แล้วน้ำที่ใช้จะเป็นน้ำเย็นหรือน้ำอุณหภูมิห้องก็ได้ ขณะทำการล้างไม่ต้องถู ไม่ต้องใช้สบู่ แค่ปล่อยให้น้ำไหลผ่านอวัยวะนั้น ๆ ประมาณ 10-15 นาที หลังจากนั้นให้มาโรงพยาบาล พร้อมนำขวดผลิตภัณฑ์สารเคมีหรือจำชื่อผลิตภัณฑ์นั้นมาด้วย เพื่อประโยชน์ในการรักษาต่อไป - ความเชื่อที่ 4 ลืมตาในน้ำเกลือ
ความเชื่อนี้จริง การล้างตาด้วยน้ำจะใช้น้ำก๊อกหรือน้ำเกลือก็ได้ สิ่งที่สำคัญที่สุดคือรีบล้างน้ำอะไรก็ได้ให้เร็วที่สุด เพราะหากปล่อยให้ดวงตาสัมผัสสารเคมีนาน ๆ อาจทำให้ตาบอดได้
ข้อปฏิบัติเมื่อได้รับ สารพิษ
สิ่งสำคัญที่สุดเมื่อผู้ป่วยได้รับสารพิษ คือ ให้รีบทำการล้างพิษ เช่น ถอดเสื้อผ้า อาบน้ำ ล้างตัว เช็ดตัวให้แห้ง
- กรณีดื่มสารพิษ ผู้ป่วยต้องงดน้ำ งดอาหาร ห้ามล้วงคอให้อาเจียน
- กรณีสัมผัสสารพิษ ให้รีบล้างสารพิษด้วยน้ำ 10-15 นาที แล้วรีบมาโรงพยาบาล
- กรณีสารพิษเข้าตา ให้ล้างตาด้วยน้ำสะอาด 10-15 นาที แล้วรีบมาโรงพยาบาล
ข้อแนะนำเมื่อใช้สารเคมีในชีวิตประจำวัน
- เก็บผลิตภัณฑ์หรือสารเคมีให้อยู่ในที่เหมาะสม
- หากถ่ายเทสารเคมีในบรรจุภัณฑ์อื่น เช่น ขวดน้ำพลาสติก ควรเขียนฉลากให้ชัดเจนว่าเป็นสารเคมีอันตราย
- เก็บสารเคมีให้ห่างไกลจากมือเด็กและผู้สูงอายุ เนื่องจากอาจเผลอกินสารเคมีได้โดยรู้เท่าไม่ถึงการณ์
- ใช้สารเคมีให้ถูกต้องและเหมาะสมตามฉลากบนบรรจุภัณฑ์
สารเคมีในชีวิตประจำวันมีทั้งคุณและโทษ หากเราใช้อย่างถูกต้อง ระมัดระวัง มีสติ หากบังเอิญได้รับสารพิษ โดยรู้วิธีปฐมพยาบาลที่ถูกต้อง และรีบไปโรงพยาบาลทันทีที่เกิดเหตุ จะช่วยลดความรุนแรงจากอันตรายของสารพิษลงได้
ข้อมูลจาก
ผศ. นพ.วีระวัฒน์ เธียรประธาน
ภาควิชาเวชศาสตร์ฉุกเฉิน
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
อย่าลืมกดติดตามช่อง Rama Channel ที่น่าสนใจอีกมากมายได้ที่
Website: https://www.rama.mahidol.ac.th/ramachannel/
Website Rama mahidol : https://www.rama.mahidol.ac.th/
Facebook: https://www.facebook.com/ramachannel
