‘โรคอ้วนในเด็กและวัยรุ่น’ โรคร้ายที่ประทุขึ้นในศตวรรษนี้

ข้อเท็จจริง

ที่ยอมรับกันทั่วโลกคือภาวะอ้วนตั้งแต่เด็ก เป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาวานในอนาคต โดยเฉพาะอย่างยิ่งถ้ามีพ่อแม่ หรือคนในครอบครัวเป็นเบาหวานด้วย จะยิ่งมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวาน มากขึ้น รวมทั้งเด็กอ้วนมีต้นคอและรักแร้ดําเป็นปื้นหนา นั่นบ่งบอกถึงความเสี่ยงของการเกิดโรคเบาหวาน โรคเบาหวานเป็นโรคที่ไม่หายขาด เพราะฉะนั้นควรรีบป้องกันก่อนที่จะเป็นโรคประจําตัวตลอดชีวิต ปัจจุบันทั้งในประเทศไทยและต่างประเทศ มีเด็กและวัยรุ่นที่มีโรคอ้วนหรือภาวะโภชนาการเกินเพิ่มขึ้นอย่างมาก และเป็น ปัญหาสุขภาพ ที่สําคัญของประเทศ

ปัจจัยอะไรบ้างที่ทําให้เด็กอ้วน

1. การกินอาหาร ปัจจุบันมีการกินอาหารฟาสต์ฟู้ด เช่น แฮมเบอร์เกอร์ พิซซ่า ไก่ทอด มากขึ้น เนื่องจากสะดวก หาซื้อง่าย รสชาติอร่อย พ่อแม่เร่งรีบไม่มีเวลาที่จะประกอบอาหารเอง ต้องกินอาหารนอกบ้าน หรืออาหารถุง ซึ่งส่วนใหญ่จะมีไขมันและแป้งมาก ทําให้มีการสะสมของพลังงานมากและทําให้อ้วน
2. วิถีการดํารงชีวิต (Life style) ปัจจุบันการดําเนินชีวิตประจําวัน มีการออกกําลังกายลดลง ใช้ยานพาหนะและสิ่งอํานวยความสะดวกเพิ่มมากขึ้น มีกิจกรรมกลางแจ้งหรือกีฬาลดลง แต่มีการเล่นเกม ดูโทรทัศน์ การใช้อินเตอร์เน็ตเพิ่มมากขึ้น ทําให้มีการเผาผลาญพลังงานน้อยลง ทําให้อ้วนในที่สุด

เด็กอ้วนมีความเสี่ยงต่อโรคอื่นๆ อีกมากมาย

1. กลุ่มอาการเมตาบอลิก (metabolic syndrome) ได้แก่ เบาหวาน ไขมันในเลือดสูง ความดันโลหิตสูง โรคหลอดเลือดหัวใจตีบตัน ซึ่งสามารถมีอาการได้ตั้งแต่วัยเด็ก หรือวัยรุ่น และคงอยู่หรือรุนแรงขึ้นเมื่อเป็นผู้ใหญ่
2. โรคระบบหายใจ ได้แก่ นอนกรน ทางเดินหายใจอุดกั้น ทําให้เพิ่มความเสี่ยงต่อการทํางานของหัวใจและปอดที่ผิดปกติ
3. โรคทางข้อและกระดูก ได้แก่ ปวดเข่าและสะโพก กระดูกขาผิดรูป
4. โรคตับ ได้แก่ การสะสมของไขมันที่ตับ ทําให้การทํางานของตับผิดปกติ
5. ปัญหาทางจิตและสังคม เด็กและวัยรุ่นที่อ้วนจะทําให้มีบุคลิกภาพที่ไม่ดี โดนเพื่อนล้อ บางคนมีต้นคอ และรักแร้ดําคล้ำเป็นปื้นหนาคล้ายขี้ไคล แต่ขัดไม่ออก

จะดูแลเด็กอ้วนอย่างไร

1. การควบคุมอาหาร เพื่อลดปริมาณพลังงานที่ร่างกายได้รับ แต่มีข้อควรระวังคือไม่ควรจํากัดอาหารและพลังงานมากเกินไป คือพลังงานที่ให้ควรอยู่ระหว่างวันละ 1,200-1,500 กิโลแคลอรี่ ในเด็กอายุ 6-12 ปี และมีหลักการทั่วไป ดังนี้

- กินผักและผลไม้ให้มากๆ อย่างน้อยวันละ 5 ส่วน เพราะผักและผลไม้ส่วนมากไม่มีไขมันหรือมีน้อย และให้พลังงานน้อยมาก เช่น แครอท เห็ด มะเขือเทศ ถั่วแขก บร็อคโคลี่ คะน้า ผักใบเขียวต่างๆ

- กินอาหารที่มีกากใยมาก เช่น ธัญพืช ถั่ว จะช่วยทําให้อิ่มเร็ว

- กินอาหารที่มีแคลเซียมให้เพียงพอ

- ดื่มน้ำมากๆ ประมาณ 6-8 แก้วต่อวัน ดื่มน้ำ 1 แก้ว ก่อนกินอาหารจะทําให้รู้สึกอิ่มได้ส่วนหนึ่ง

- ไม่ควรดื่มน้ำผลไม้มากเกินไป เช่น ในเด็กอายุ 1-6 ปี ไม่ควรดื่มเกินวันละ 120-150 ซีซี และในเด็กอายุ 7-18 ปี ไม่ควรดื่มวันละ 240-360 ซีซ