Atropine

 

Atropine

   ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา 
          เป็นยาต้านฤทธิ์การทำงานของระบบประสาท parasympathetic โดยเป็น competitive inhibitor ของ acetylcholine มีผลยับยั้งฤทธิ์ของ acetylcholine ที่ muscarinic receptor ลดการหลั่ง น้ำลาย น้ำเมือก สารคัดหลั่งในหลอดลม ต้านการหดเกร็งของหลอดลม ลดการเคลื่อนไหวของลำไส้

   ข้อบ่งใช้

  1. ต้านพิษของสารฆ่าแมลงกลุ่ม organophosphates และ carbamates ที่เกิดจากการกระตุ้น muscarinic receptor
  2. ต้านฤทธิ์ยาที่ทำให้การเต้นของหัวใจช้าลง ได้แก่ digitalis หรือ beta blockers
  3. ต้านฤทธิ์สารที่เป็น cholinergic เช่น เห็ดบางชนิด

   ข้อห้ามใช้

  1. ต้อหิน เนื่องจาก atropine จะเพิ่มความดันในลูกตา
  2. ผู้ป่วยความดันโลหิตสูงทำให้หัวใจเต้นเร็ว และมีภาวะหัวใจล้มเหลว
  3. มีการอุดกั้นในทางเดินปัสสาวะจากการเกร็งตัวของ urinary sphincter

   อาการไม่พึงประสงค์

  1. ปากแห้ง ตาพร่า รูม่านตาขยาย เพิ่มความดันในลูกตา ปัสสาวะไม่ออก ท้องผูก ทำให้ angina pectoris เลวลง
  2. ในผู้ใหญ่ที่ได้รับ atropine น้อยกว่า 0.5 mg ทางเส้นเลือดดำอย่างช้าๆ อาจทำให้หัวใจเต้นช้า

   ปฏิกิริยาต่อยาอื่น 
          

  1. ฤทธิ์ atropine จะปรากฎเร็วขึ้น เมื่อให้ร่วมกับ pralidoxime (2-PAM) ในผู้ป่วยภาวะเป็นพิษจาก organophosphates
  2. เสริมฤทธิ์ยาต้าน muscarinic และยาต้าน histamine อื่นๆ

   ขนาดและวิธีใช้

  1. กรณีภาวะเป็นพิษจากสารยาฆ่าแมลงกลุ่ม organophosphates และ carbamates ผู้ใหญ่ 1-5 mg ทางเส้นเลือดดำ เด็ก 0.05 mg/kg ทางเส้นเลือดดำ ให้ซ้ำทุก 5 ถึง 10 นาที จนเห็นฤทธิ์ atropine ชัดเจน ได้แก่ ปากแห้ง คอแห้ง หัวใจเต้นเร็ว ในรายที่ภาวะเป็นพิษรุนแรงอาจต้องใช้ atropine จำนวนหลายกรัมในการแก้พิษ
  2. กรณีหัวใจเต้นช้าจากยาประเภทอื่น ผู้ใหญ่ 0.5-1 mg ทางเส้นเลือดดำ เด็ก 0.01-0.05 mg/kg โดย ไม่เกิน 0.5 mg ทาง เส้นเลือดดำ ให้ซ้ำได้ตามความจำเป็น การให้เกิน 3 mg ถ้ายังไม่เห็นผลจากการรักษาควรหยุดให้ ยกเว้นในกรณีหัวใจเต้นช้าจากยา organophosphates สามารถให้ในขนาดสูงกว่านี้

   รูปแบบของยา
          Atropine sulphate 0.6 mg/ml (1 ml/ampule)