Nitrite, sodium และ amyl
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
Sodium nitrite เป็นสารละลายสำหรับฉีด และ amyl nitrite สำหรับสูดดม ออกฤทธิ์โดย oxidized ให้ ferrous ion ใน hemoglobin เป็น ferric ion เกิดภาวะ methemoglobinemia ซึ่งจะจับกับ cyanide ได้ดี และ nitrite มีฤทธิ์ทำให้หลอดเลือดแดงขยายตัว และความดันโลหิตต่ำได้
ข้อบ่งใช้
ภาวะเป็นพิษจาก cyanide
ข้อห้ามใช้
- ความดันโลหิตต่ำ
- มีภาวะ methemoglobinemia สูงอยู่เดิม
- ผู้ป่วยมีภาวะเป็นพิษของ carbon monoxide ร่วมด้วย
อาการไม่พึงประสงค์
- ปวดศีรษะ วิงเวียน คลื่นไส้ อาเจียน หัวใจเต้นเร็ว เหงื่อออกมาก อาการเหล่านี้อาจถูกบดบัง ด้วยอาการของ cyanide poisoning ได้
- เกิดความดันโลหิตต่ำเมื่อฉีดเข้าทางเส้นเลือดดำอย่างเร็ว
- เกิด methemoglobin มากเกินไป ซึ่งอันตรายมากเพราะ จะทำให้เกิด hypoxia มากขึ้นจากผลของการเกิด methemoglobinemia ร่วมกับ cyanide บางครั้งผู้ป่วยอาจถึงแก่ชีวิตได้ จึง ต้องระวังไม่ให้ nitrite มากเกินไป
-
Dose ของ sodium nitrite โดยคำนวณจากปริมาณ hemoglobin
Hemoglobin
g/dl
Initial dose
mg/kg
Initial dose of 3% sodium nitrite
ml/kg
7
8
9
10
11
12
13
5.8
6.6
7.5
8.3
9.1
10.0
10.8
0.19
0.22
0.25
0.27
0.30
0.33
0.36
ปฏิกิริยาต่อยาอื่น
- ถ้ามี alcohol ในเลือดหรือใช้ร่วมกับยาขยายหลอดเลือดตัวอื่นๆ จะเกิดความดันโลหิตต่ำมากเกินไป
- ห้ามใช้ methylene blue เพื่อรักษาภาวะ methemoglobinemia เพราะจะมีการปลดปล่อย cyanide ออกมาอีก
- การจับของ cyanide กับ methemoglobin จะทำให้การตรวจวัดระดับ methemoglobin ได้ต่ำกว่า ความจริง
ขนาดและวิธีใช้
- ให้ amyl nitrite สูดเข้าทางลมหายใจ 1-2 amp
-
Sodium nitrite
- ผู้ใหญ่ 300 mg. iv. (10 ml ของ 3% สารละลาย) ฉีดภายในเวลามากกว่า 3-5 นาที
- เด็ก 0.33 ml/kg. iv. สูงสุดไม่เกิน 10 ml ควรรู้ปริมาณ hemoglobin เพื่อปรับขนาดยาด้วย (แสดงไว้ในตาราง)
- การเกิด oxidation เปลี่ยน hemoglobin ให้เป็น methemoglobin จะเกิดอย่างรวดเร็ว ถ้าภายใน 30 นาที ยังไม่มีการตอบสนองต่อการรักษา ให้ sodium nitrite iv. ซ้ำได้ขนาดครึ่งหนึ่งของ dose แรก
การเตรียม antidote