ผื่นแพ้ยารุนแรงป้องกันได้

การแพ้ยาทางผิวหนังอย่างรุนแรง

          การแพ้ยาอาจพบเฉพาะอาการทางผิวหนัง หรือมีอาการในระบบอื่นๆร่วมด้วย ซึ่งสามารถพบได้หลังจากรับประทานยาเพียงไม่กี่มื้อจนถึงรับประทานยาต่อเนื่องเป็นเวลานาน ตั้งแต่สองสัปดาห์ถึงหกเดือน

          อาการแสดงของการแพ้ยาทางผิวหนัง ได้แก่ อาการคัน ผื่นแดงจางๆ ซึ่งเป็นอาการที่ไม่รุนแรง แต่ในรายที่มีอาการแพ้ยาทางผิวหนังชนิดรุนแรง เกิดตุ่มพอง ผิวหนังลอก ได้แก่ สตีเวนส์-จอห์นสัน ซินโดรม (Stevens-Johnson Syndrome หรือ SJS) และท็อก-ซิก อีพิเดอร์มัลเนโครไลซิส (Toxic Epidermal Necrolysis หรือ TEN) ร่วมกับอาการแทรกซ้อนในระบบอื่นๆ อาจรุนแรงถึงเสียชีวิตได้

ลักษณะผื่นแพ้ยาชนิด SJS และ TEN

 

อาการที่พบในผู้ป่วยแพ้ยาทางผิวหนังรุนแรง

          อาการนำ ได้แก่ เจ็บคอ มีไข้ ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียน ปวดข้อ หลังจากนั้นผู้ป่วยจะเริ่ม มีผื่นขึ้นบริเวณลำตัวแขนขา หน้าบวม ตาบวม เจ็บผิว เจ็บตามตัว มีอาการเจ็บเคืองตา เจ็บปาก กลืนเจ็บ ปัสสาวะแสบขัด ผื่นอาจมีลักษณะพองเป็นตุ่มน้ำหรือเกิดการหลุดลอกของผิวหนัง และมีการหลุดลอกของเยื่อบุต่างๆ ร่วมด้วย ผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงอาจมีอาการแทรกซ้อนของอวัยวะภายใน เช่น มีแผลในทางเดินอาหาร ตับอักเสบ และอาจทำให้เสียชีวิตได้


 

ยาที่มักทำให้เกิดการแพ้ทางผิวหนังอย่างรุนแรงในประเทศไทย ได้แก่
1.    ยารักษาโรคเกาต์เช่น allopurinol
2.    ยากันชัก เช่น carbamazepine, phenobarbital, phenytoin และlamotrigine
3.    ยาแก้ปวด/ต้านการอักเสบกลุ่ม NSAIDs เช่น ibuprofen, meloxicam, piroxicamและtenoxicam
4.    ยาต้านไวรัส HIV เช่น nevirapine, abacavir
5.    ยากลุ่มซัลฟา เช่น co-trimoxazole, sulfasalazine
6.    ยากลุ่มเพนนิซิลินเช่น amoxicillin
7.    ยารักษาวัณโรคเช่น rifampicin, isoniazid pyrazinamide, ethambutol
8.    Dapsone

ข้อควรปฏิบัติ
1.    หากได้รับยาใดๆ  และเริ่มมีอาการเจ็บคอ มีไข้ ปวดเมื่อยตามตัว ปวดศีรษะ คลื่นไส้ อาเจียนปวดข้อหรือ มีผื่นผิวหนัง ผิดปกติ
2.    ให้หยุดยาทันที
3.    ถ่ายรูปผื่นในระยะแรก
4.    นำยาที่ใช้ทั้งหมดพร้อมฉลากและชื่อยามาพบแพทย์และเภสัชกร

หากท่านมีประวัติแพ้ยา
1.    จดจำชื่อยา และอาการที่ท่านแพ้ยา
2.    พกบัตรแพ้ยาติดตัว และยื่นแสดงบัตรหรือ
3.    แจ้งชื่อยาที่แพ้แก่แพทย์และเภสัชกรทุกครั้ง
4.    หลีกเลี่ยงการใช้ยาหรือกลุ่มยาที่เคยแพ้

          การแพ้ยาไม่ได้เกิดกับผู้ป่วยทุกราย และไม่สามารถทราบได้ว่าใครจะแพ้ยาอะไรแต่สามารถสังเกตอาการนำได้ก่อนที่จะแพ้ยารุนแรง
          ปัจจุบันการตรวจทางเภสัชพันธุศาสตร์ สามารถตรวจยีนเพื่อทำนายความเสี่ยงต่อการเกิดผื่นแพ้ยารุนแรงทางผิวหนังได้ ทั้งนี้ยังไม่สามารถตรวจได้กับยาทุกชนิด จึงขึ้นกับการพิจารณาของแพทย์ และเภสัชกร

          สามารถติดต่อสอบถามข้อมูลเพิ่มเติมที่ฝ่ายเภสัชกรรม โทร 02-201-1270 และห้องปฏิบัติการเภสัชพันธุศาสตร์และการแพทย์เฉพาะบุคคล ชั้น 4 อาคารสมเด็จพระเทพรัตน์ โรงพยาบาลรามาธิบดี โทร 02-200-4330-1