ฟันตาย เป็นอีกหนึ่งภาวะที่อันตรายภายในช่องปาก แต่หลายคนอาจไม่เคยได้ยินหรือไม่รู้จักมาก่อนกับภาวะนี้ และเพื่อไขข้อสงสัยเกี่ยวกับภาวะฟันตายว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร อาการแบบไหน มีสาเหตุมาจากอะไร เพื่อป้องกันและหลีกเลี่ยงกับปัญหา รวมถึงรักษาสุขภาพภายในช่องปากให้ถูกต้อง โดยข้อมูลจากทันตแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง วิทยาเอนโดดอนท์

ส่วนประกอบของฟัน

• เคลือบฟัน อยู่ชั้นนอกสุด
• เนื้อฟัน ถัดเข้ามาจากเคลือบฟัน
• โพรงประสาทฟัน มีเส้นเลือด เส้นประสาท และเซลล์ต่าง ๆ

ความหมายของฟันตาย

ฟันตาย คือฟันที่ไม่มีเส้นเลือดมาเลี้ยงในโพรงประสาทฟัน ทำให้เซลล์ต่าง ๆ ในฟันตายไป

อาการที่สังเกตได้

• ฟันเปลี่ยนสีคล้ำขึ้น
• มีตุ่มหนองที่เหงือก เหงือกบวมหรือกดเจ็บบริเวณปลายรากฟัน
• มีอาการเคี้ยวเจ็บหรือ กัดเจ็บ ซึ่งเกิดจากอาการอักเสบรอบปลายรากฟัน
• เคยมีอาการเสียวฟันมากๆเมื่อมีสิ่งกระตุ้น เช่น ทานน้ำร้อน น้ำเย็น แต่อยู่ ๆ ก็ไม่รู้สึก อาจเป็นสัญญาณของฟันตาย

สาเหตุที่ทำให้ฟันตาย

คือภาวะอันตรายใดๆ ก็ตามที่ทำให้เชื้อโรคเข้าไปถึงโพรงประสาทฟันจนทำให้โพรงประสาทฟันติดเชื้ออักเสบและตายในที่สุด ส่วนใหญ่เกิดจากสาเหตุดังนี้

• ฟันผุ ฟันสึก จนถึงโพรงประสาทฟัน
• ฟันได้รับอุบัติเหตุถูกกระแทกอย่างแรง ทำให้เส้นเลือดที่มาเลี้ยงฟันฉีกขาด
• ฟันร้าว หรือฟันแตก จากการใช้งาน มักเกิดในคนชอบทานของเข็ง นอนกัดฟัน กัดโดนก้อนกรวดในข้าว เป็นต้น
• เป็นโรคปริทันต์ขั้นรุนแรง

วิธีตรวจอาการฟันตาย

ทันตแพทย์จะทำการซักประวัติ และตรวจฟันที่ต้องสงสัยอย่างละเอียด โดยการดู คลำ เคาะ  ใช้เครื่องวัดความมีชีวิตของฟัน ร่วมกับดูภาพถ่ายรังสี แต่ ในบางครั้งอาจตรวจพบจากภาพรังสีในการตรวจฟันประจำปีโดยที่ผู้ป่วยไม่มีอาการบ่งบอกมาก่อนก็ได้

การรักษาฟันตาย

• รักษารากฟัน
• ถอนฟัน กรณีที่ฟันซี่นั้นไม่สามารถบูรณะได้ หรือผู้ป่วยไม่ประสงค์ที่จะเก็บฟันไว้

หากไม่ได้รับการรักษา

• ฟันตายที่ไม่ได้รับการรักษา กรณีจากฟันผุ จะผุกร่อนไปเรื่อยๆ
• เกิดการติดเชื้อ ปวด บวม
• มีการละลายของกระดูกปลายรากฟัน

การป้องกันฟันตาย

• ตรวจสุขภาพฟันทุก 6 เดือน
• แปรงฟันให้สะอาดร่วมกับใช้ไหมขัดฟัน ปัญหาที่พบบ่อยคือผู้ป่วยมักฟันผุบริเวณซอกฟัน ซึ่งเกิดจากการไม่ได้ใช้ไหมขัดฟัน
• หลีกเลี่ยงการรับประทานของแข็ง ลดโอกาสการเกิดฟันร้าว ซึ่งเป็นสาเหตุฟันตาย
• หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่เป็นกรด เช่น อาหารรสเปรี้ยว น้ำอัดลม เป็นต้น

ข้อมูลโดย
ทพญ.อัจนา เพียรพาณิช
งานทันตกรรม
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี
มหาวิทยาลัยมหิดล