หลายคนชอบซื้อยาลดความอ้วนไปรับประทาน จนเกิดอาการแพ้ยาและเกิดอันตรายในหลากหลายด้าน วันนี้มีสมุนไพรที่มีสรรพคุณลดความอ้วนได้มาแนะนำให้เราได้รู้จักกัน ชื่อ “แก่นตะวัน” ชื่อนี้อาจจะมีใครคุ้นหูบ้าง หรือบางคนอาจจะไม่เคยได้ยิน

แก่นตะวัน

เหมือนพืชหัวทั่วไปที่มีแป้งและน้ำตาล แต่แป้งและน้ำตาลไม่เหมือนกับพืชหัวชนิดอื่น เพราะไปเหมือนแป้งและน้ำตาลของบัวหิมะและชิโครี่(Chicory) ที่ไม่สามารถย่อยสลายได้ด้วยเอนไซม์ในร่างกาย จึงไม่จัดเป็นแหล่งพลังงานและไม่เพิ่มปริมาณน้ำตาลในกระแสเลือด

อย่างไรก็ตามจุลินทรีย์ในลำไส้ใหญ่สามารถย่อยได้จึงมีประโยชน์ในการจัดระบบนิเวศในร่างกายให้ดีขึ้น นอกจากนี้แก่นตะวันยังมีไฟเบอร์ เลยทำให้ระบบขับถ่ายยิ่งดีขึ้นไปอีก คนที่เป็นเบาหวานกินได้เพราะไม่ทำให้น้ำตาลเพิ่ม

แม้ภายนอกหน้าตาจะเหมือนขิง แต่ความจริงมีสรรพคุณมากมายลองไปดูกันเลย

1. ลดความอ้วน

อินนูลิน ซึ่งเป็นส่วนประกอบสำคัญของหัวแก่นตะวัน เป็นใยอาหารชนิดละลายน้ำได้ (Soluble Fiber) ซึ่งร่างกายของเราไม่มีเอนไซม์ที่จะย่อยได้

• ใยอาหารที่ละลายน้ำได้ของอินนูลิน เมื่ออยู่ในกระเพาะอาหาร จะมีลักษณะเป็นเจล ทำให้อาหารอยู่ในกระเพาะนานขึ้น ( delay gastric emptying time) จึงรู้สึกอิ่ม ทานอาหารได้น้อยลง
• อินนูลินซึ่งเป็นใยอาหารจะดูดซับน้ำตาลและไขมันในอาหารที่เราทานเข้าไป ทำให้ร่างกายดูดซึมน้ำตาลและไขมันในระบบทางเดินอาหารได้น้อยลง ร่างกายจึงได้รับพลังงานน้อยลง

2. ลดน้ำตาลในเลือดของผู้ป่วยเบาหวาน

• อินนูลิน จะดูดซับน้ำและน้ำตาล จนมีลักษณะเป็นเจล ทำให้ร่างกายดูดซึมน้ำตาลได้ช้าลงและน้อยลง
• ร่างกายของเรา ไม่มีเอนไซม์ที่จะย่อยอินนูลิน ดังนั้นเมื่อเราทานหัวแก่นตะวัน เข้าไป จึงไม่ไปเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือด บวกกับเมื่อทานแก่นตะวันจะรู้สึกอิ่มจากคุณสมบัติการเป็นใยอาหารของอินนูลิน ทำให้ทานอาหารอย่างอื่นได้น้อยลง ทำให้ร่างกายได้รับน้ำตาลน้อยลง

3. ลดคอเลสเตอรอลในเลือด

อินนูลิน ดูดซับไขมันในอาหารที่เราทานเข้าไป ทำให้ร่างกายดูดซึมไขมันได้น้อยลง และน้ำดีซึ่งผลิตจากตับ มีคอเลสเตอรอลเป็นส่วนประกอบ มีบทบาทในกระบวนการย่อยไขมันในลำไส้เล็ก ซึ่งปกติจะถูกร่างกายดูดซึมและนำกลับมาใช้ใหม่ได้อีก แต่เมื่อมันถูกดูดซึมไปโดยใยอาหารละลายน้ำ (อินนูลิน) มันก็จะกลายเป็นของเสียถูกขับออกจากร่างกาย ทำให้ตับต้องผลิตน้ำดีใหม่ โดยการดึงคอเลสเตอรอลในเลือดมาผลิตเป็นน้ำดีระดับคอเลสเตอรอลในเลือดจึงลดลง

4. ลดความเสี่ยงความดันโลหิตสูง โรคหัวใจ และหลอดเลือด

โรคหัวใจที่พบบ่อยเกิดจากหลอดเลือดที่ไปเลี้ยงหัวใจตีบตัน ทำให้เกิดภาวะหัวใจขาดเลือด ซึ่งเกี่ยวข้องกับระดับคอเลสเตอรอลและโฮโมซิสเตอีน(Homocysteine) ในเลือด และเราก็ทราบว่าแก่นตะวันช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือดได้ ดังนั้นจึงลดความเสี่ยงภาวะหัวใจขาดเลือดได้

5. ลดอาการท้องผูก

ด้วยคุณสมบัติของใยอาหาร ซึ่งจะเพิ่มน้ำหนักของอุจจาระ ทำให้อุจจาระชุ่มน้ำ นอกจากนี้ กรดไขมันสายสั้น (Short-chain fatty acid) ซึ่งผลิตโดยไบฟิโดแบคทีเรีย (Bifidobacteria) จะช่วยกระตุ้นการบีบตัวของลำไส้ ทำให้ขับถ่ายง่ายขึ้นด้วย

6. ลดความเสี่ยงมะเร็งลำไส้ใหญ่

• การขับถ่ายที่ดีขึ้น ช่วยลดการสะสมของเสีย หรือสารพิษก่อมะเร็งในลำไส้ใหญ่
• อินนูลิน และ FOS จากแก่นตะวันเป็นอาหารให้กับจุลินทรีย์ที่ดีต่อสุขภาพ เช่น Lactobacillus , Bifidobacteria ทำให้จุลินทรีย์ดังกล่าว มีจำนวนเพิ่มมากขึ้นภายในลำไส้ใหญ่

7. เพิ่มการดูดซึมแคลเซียม

สภาวะความเป็นกรดในลำไส้ใหญ่ จากการได้รับอินนูลินและFOS ทำให้การดูดซึมแคลเซียมเข้าสู่ร่างกายเพิ่มมากขึ้น ลดความเสี่ยงโรคกระดูก

8. เพิ่มการผลิตวิตามินบางชนิด

Bifidobacteria สามารถผลิตวิตามิน B1 , B2 , B6 , B12 , nicotinic acid และ folic acid อินนูลินและ FOS จากแก่นตะวันทำให้จำนวน Bifidobacteria มากขึ้น ร่างกายจะได้รับวิตามินเหล่านี้เพิ่มมากขึ้น

9. หัวแก่นตะวัน ใช้เสริมในอาหารสัตว์

มีผลต่อการเจริญเติบโต ลดจุลินทรีย์ที่เป็นโทษในระบบทางเดินอาหาร สร้างภูมิคุ้มกัน ทำให้ลดการใช้สารเคมีปฏิชีวนะและมูลสัตว์มีกลิ่นเหม็นน้อยลง

ข้อมูลจาก
รศ. ดร.ครรชิต จุดประสงค์
อาจารย์ประจำสถาบันโภชนาการ
มหาวิทยาลัยมหิดล