โรค ไซนัสอักเสบ เป็นการอักเสบและติดเชื้อบริเวณเยื่อบุโพรงจมูกและโพรงอากาศข้างจมูก มักมีสาเหตุมาจากการติดเชื้อไวรัส แบคทีเรีย หรือได้รับสารก่อภูมิแพ้ ผู้ป่วยมักมีอาการคล้ายกับไข้หวัด คัดจมูกบ่อย มีน้ำมูกเหนียวข้น และไอมีเสมหะอยู่ตลอดเวลา ส่วนใหญ่มักคิดว่าเป็นเพียงไข้หวัดธรรมดา จึงไม่ได้เข้ารับการรักษาตั้งแต่เริ่มต้น ส่งผลให้เกิดอาการเรื้อรังขึ้น

ไซนัสอักเสบ คือ

ไซนัส เป็นโพรงอากาศข้างจมูกที่อยู่ภายในกะโหลกศีรษะ มีลักษณะเป็นโพรงบุด้วยเมือกบาง ๆ เมื่อมีการอักเสบหรือติดเชื้อเกิดขึ้น เยื่อบุไซนัสจะบวมมากขึ้นและรูเปิดของไซนัสจะปิดลง ทำให้อากาศระบายไม่ได้ สามารถแบ่งไซนัสอักเสบออกได้ทั้งหมด 3 ประเภท ได้แก่

• โรคไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลัน จะมีอาการไม่เกิน 4 สัปดาห์
• โรคไซนัสอักเสบชนิดกึ่งเฉียบพลัน จะมีอาการตั้งแต่ 4 ถึง 12 สัปดาห์
• โรคไซนัสอักเสบชนิดเรื้อรัง จะมีอาการตั้งแต่ 12 สัปดาห์ขึ้นไป และอาจมีอาการแบบเฉียบพลันแทรกเป็นระยะ ๆ ได้

สาเหตุไซนัสอักเสบ

• ติดเชื้อที่ทางเดินหายใจส่วนบน
• โรคภูมิแพ้
• ฟันผุ ติดเชื้อที่รากฟัน
• มีสิ่งแปลกปลอมอยู่ในจมูกเป็นเวลานาน
• ผนังจมูกคด
• โรคริดสีดวงจมูกหรือมีเนื้องอกในโพรงจมูก
• สูบบุหรี่เป็นประจำ

อาการเมื่อเป็นไซนัสอักเสบ

• แน่นจมูก คัดจมูก
• มีน้ำมูกข้น น้ำมูกเปลี่ยนสี น้ำมูกเขียว
• น้ำมูกไหลลงคอ 
• ไอมีเสมหะตลอดเวลา
• ลมหายใจมีกลิ่นเหม็น หรือจมูกได้กลิ่นลดลง
• ปวดศีรษะ 
• ปวดแน่นบริเวณใบหน้า เช่น ปวดหน้าผาก ปวดหัวคิ้ว ปวดโหนกแก้ม
• อ่อนเพลีย
• มีไข้ 
• ปวดหู หูอื้อ
• ตาบวม ตาบอดในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรง

การวินิจฉัย ไซนัสอักเสบ

เมื่อผู้ป่วยมีอาการที่อาจเสี่ยงเป็นไซนัสอักเสบและเข้าพบแพทย์ แพทย์จะเริ่มซักประวัติสอบถามอาการของผู้ป่วย และตรวจภายในของโพรงจมูกเพื่อตรวจอาการบวมของจมูกและใบหน้า โดยอาจใช้วิธีการส่องกล้อง เพื่อให้การวินิจฉัยไซนัสอักเสบเบื้องต้น แต่ถ้ารักษาแล้วอาการไม่ดีขึ้น แนะนำให้ตรวจด้วยเครื่องเอกซเรย์คอมพิวเตอร์เพื่อหาความผิดปกติและภาวะแทรกซ้อนในผู้ป่วยที่มีอาการไซนัสชนิดเรื้อรัง แพทย์อาจมีการตรวจตัวอย่างชิ้นเนื้อเยื่อจมูกและโพรงจมูกเพื่อหาสาเหตุของโรคและการติดเชื้อแบคทีเรียเพิ่มเติม รวมไปถึงตรวจภูมิแพ้หากสงสัยว่าผู้ป่วยเป็นไซนัสอักเสบที่เกิดจากสาเหตุภูมิแพ้

ภาวะแทรกซ้อนไซนัสอักเสบ

ไซนัสอักเสบเป็นภาวะการติดเชื้ออย่างหนึ่งที่หากไม่ได้รับการรักษาอย่างถูกต้องอาจก่อให้เกิดภาวะแทรกซ้อนต่าง ๆ ตามมาได้ ดังนี้

• เชื้ออาจลุกลามไปที่กระบอกตา ส่งผลให้เนื้อเยื่อรอบตาเกิดการอักเสบ ผู้ป่วยส่วนใหญ่มักมีอาการตาบวม ตาพร่ามัว ซึ่งอาจรุนแรงถึงขั้นตาบอดได้
• เชื้อลุกลามไปที่สมอง เช่น เยื่อหุ้มสมองอักเสบ อาจมีปวดศีรษะ ซึมลง ไม่รู้สึกตัวได้
• ส่งผลต่อเยื่อบุทางเดินหายใจส่วนบนและล่าง เช่น การอักเสบของหูชั้นกลางจนทำให้หูอื้อ เยื่อบุคออักเสบ กล่องเสียงอักเสบเรื้อรัง

วิธีการรักษา

การรักษา ไซนัสอักเสบ บางชนิดสามารถรักษาให้หายขาดได้ และบางชนิดอาจมีโอกาสกลับมาเป็นใหม่ได้เช่นกัน ดังนั้นผู้ป่วยที่มีอาการควรเข้าพบแพทย์ โดยจะมีวิธีการรักษาหลายรูปแบบ ดังนี้

• รักษาด้วยยาปฏิชีวนะ หากเป็นไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลันพบว่าเกิดจากการติดเชื้อแบคทีเรีย แพทย์จะพิจารณาให้ยาปฏิชีวนะ
• หากผู้ป่วยมีอาการไซนัสอักเสบชนิดเรื้อรัง ทางแพทย์จะพิจารณาให้การรักษาด้วยยาพ่นจมูกสเตียรอยด์
• รักษาด้วยการผ่าตัด หากผู้ป่วยมีภาวะแทรกซ้อนจากไซนัสอักเสบชนิดเฉียบพลัน หรือไซนัสอักเสบชนิดเรื้อรังที่ไม่สามารถรักษาให้หายด้วยการใช้ยาได้ แพทย์จะพิจารณาให้ผ่าตัดด้วยการส่องกล้องผ่านจมูก ซึ่งเป็นวิธีการผ่าตัดที่ปลอดภัยและได้ผลดี

วิธีดูแลเมื่อเป็น ไซนัสอักเสบ

• พักผ่อนให้เพียงพอ
• หลีกเลี่ยงการอยู่ในที่ที่อากาศไม่บริสุทธิ์ เช่น มีฝุ่น ควัน สารเคมี 
• หลีกเลี่ยงการอยู่ในสถานที่อุณหภูมิเปลี่ยนแปลงฉับพลัน
• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ 
• งดสูบบุหรี่
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ
• ล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ ใช้ยาให้ถูกต้องและสม่ำเสมอตามที่แพทย์สั่ง

ข้อมูลจาก

อ. พญ.นวลวรรณ ลีลาภัทรพันธุ์

ภาควิชาโสต ศอ นาสิกวิทยา

คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี

มหาวิทยาลัยมหิดล

อย่าลืมกดติดตามช่อง Rama Channel ที่น่าสนใจอีกมากมายได้ที่ 

Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/

Youtube: https://www.youtube.com/RamachannelTV

Facebook : https://www.facebook.com/ramachannel

Line: https://page.line.me/ramathibodi

Tiktok: https://www.tiktok.com/@ramachanneltv