เด็กพูดช้า เป็นหนึ่งในปัญหาที่ทำให้พ่อแม่หลายคนรู้สึกกังวลใจ เพราะการพูดและการสื่อสารเป็นทักษะสำคัญที่ช่วยให้เด็กเข้าใจโลก เรียนรู้สิ่งใหม่ และสร้างความสัมพันธ์กับคนรอบข้าง แต่เมื่อเด็กมีพัฒนาการช้ากว่าที่ควร พ่อแม่ควรรับมือ ปัญหานี้ไม่ควรถูกมองข้าม เพราะการสังเกตสัญญาณความล่าช้าและเข้าช่วยเหลือได้ทันเวลา เป็นกุญแจสำคัญที่ช่วยให้เด็กสามารถพัฒนาและสื่อสารได้อย่างสมวัย บทความนี้จะช่วยให้คุณเข้าใจพัฒนาการด้านภาษา สาเหตุที่เด็กพูดช้า และวิธีการเลี้ยงดูที่เหมาะสม เพื่อให้ลูกมีโอกาสเติบโตได้อย่างสมบูรณ์และมั่นใจในอนาคต
เด็กสามารถพูดได้เมื่ออายุเท่าไหร่
โดยปกติเมื่อเด็กเกิดมาก็จะสามารถพูดได้เป็นประโยค ตอบโต้ พูดคุย สื่อสารรู้เรื่องเมื่ออายุ 2-3 ปี หากไม่มีความผิดปกติใด ๆ
เด็กพูดช้ากับเด็กพูดปกติ สังเกตได้อย่างไร
การแยกแยะว่าเด็กกำลังมีพัฒนาการทางการพูดที่ปกติ หรือพูดช้า ต้องสังเกตจากพฤติกรรมและการตอบสนองของเด็กในแต่ละช่วงวัย ดังนี้
พัฒนาการด้านภาษาและการพูดของเด็กตามปกติ เป็นอย่างไร
เด็กมีพัฒนาการด้านภาษาและการพูดตามปกติ แต่ละช่วงอายุ ดังนี้
- ช่วงอายุ 1-4 เดือน : ส่งเสียงอ้อแอ้ สนใจเสียงผู้ที่มาคุยด้วย คุ้นเคยกับเสียงคนใกล้ชิด
- ช่วงอายุ 5-6 เดือน : ตอบสนองเมื่อถูกเรียกชื่อ เริ่มหันหาเสียงและเลียนเสียงผู้อื่น
- ช่วงอายุ 9-12 เดือน : เริ่มพูดได้เป็นคำพยางค์เดียว ให้ท่าทางสื่อความหมายร่วมด้วย
- ช่วงอายุ 1-1.5 ปี : มีการโต้ตอบชัดเจน สามารถทำตามคำสั่งได้ เริ่มพูดคำที่มีความหมายได้
- ช่วงอายุ 1.5-2 ปี : พูดได้ 50-80 คำ เริ่มรวมคำ เข้าใจคำสั่งที่ยากขึ้น
- ช่วงอายุ 2-3 ปี : สามารถพูดเป็นประโยคได้ ตอบได้ พูดคุยสื่อสารรู้เรื่องมากขึ้น
- ช่วงอายุ 6-10 เดือน : ไม่ส่งสัญญาณการพูด ไม่หันมาตามเสียง ไม่เลียนแบบ
- ช่วงอายุ 15 เดือน : ไม่สามารถทำตาม ไม่เข้าใจคำสั่งง่าย ๆ ยังไม่พูดคำแรก และไม่มีภาษาทางกาย
- ช่วงอายุ 1-2 ปี : ไม่เริ่มการสื่อสารและไม่เข้าใจคำถามหรืออาจจะพูดไม่หยุด แต่ไม่สื่อสารในเรื่องเดียวกัน
- ช่วงอายุ 3 ปี : ไม่บอกความต้องการ ไม่เข้าใจและไม่เคยใช้ประโยคคำถาม หรืออาจจะพูดเป็นภาษาสคริปต์ ที่ไม่ใช่ภาษาของเด็กวัยเดียวกัน
พัฒนาการด้านภาษาและการพูดของเด็กที่ผิดปกติ เป็นอย่างไร
พัฒนาการด้านภาษาและการพูดของเด็กที่ผิดปกติ เป็นดังนี้
- ช่วงอายุ 6-10 เดือน : ไม่ส่งสัญญาณการพูด ไม่หันมาตามเสียง ไม่เลียนแบบ
- ช่วงอายุ 15 เดือน : ไม่สามารถทำตาม ไม่เข้าใจคำสั่งง่าย ๆ ยังไม่พูดคำแรก และไม่มีภาษาทางกาย
- ช่วงอายุ 1-2 ปี : ไม่เริ่มการสื่อสารและไม่เข้าใจคำถามหรืออาจจะพูดไม่หยุด แต่ไม่สื่อสารในเรื่องเดียวกัน
- ช่วงอายุ 3 ปี : ไม่บอกความต้องการ ไม่เข้าใจและไม่เคยใช้ประโยคคำถาม หรืออาจจะพูดเป็นภาษาสคริปต์ ที่ไม่ใช่ภาษาของเด็กวัยเดียวกัน
สาเหตุของเด็กพูดช้าเกิดจากอะไร
- ความผิดปกติของร่างกาย
- ความผิดปกติจากโรคทางพันธุกรรม
- ภาวะออทิสติก
- พัฒนาทางภาษาผิดปกติ
- ขาดการกระตุ้นพัฒนาการที่เหมาะสม
- ความผิดปกติทางการได้ยิน
ในส่วนของสาเหตุที่ทำให้เด็กมีความผิดปกติของพัฒนาการด้านภาษาและการพูดสามารถตรวจดูตั้งแต่ในครรภ์ได้ หากเกิดจากความผิดปกติจากโรคทางพันธุกรรม ซึ่งจะเป็นการตรวจโครโมโซม แต่ถ้าหากเป็นสาเหตุอื่น อาจต้องรอจนกว่าเด็กจะเกิดมาและแสดงถึงความผิดปกติให้เห็นตามช่วงวัย
การเลี้ยงดูมีผลต่อพัฒนาการของเด็ก หรือไม่
การเลี้ยงดูลูกเป็นส่วนสำคัญที่ส่งผลต่อพัฒนาการของเด็ก เช่น การเลี้ยงลูกด้วยเทคโนโลยี ยกตัวอย่าง การให้เด็กเรียนรู้การสื่อสารจากโทรทัศน์ แท็บเล็ต ฯลฯ สิ่งเหล่านี้อาจไม่ใช่ปัจจัยที่ทำให้เกิดความผิดปกติของพัฒนาการด้านภาษาและการพูดของเด็กโดยตรง แต่ส่งผลต่อการเรียนรู้ของเด็ก ซึ่งมีส่วนเกี่ยวข้องกับพัฒนาการด้านต่าง ๆ
โดยทั่วไปเด็กวัย 0-7 ปี การเล่นและการสร้างปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างมีความสำคัญมาก ซึ่งจะส่งผลให้เด็กเรียนรู้การสื่อสาร การตอบสนอง ทั้งยังส่งผลต่อพัฒนาการด้านอารมณ์ความรู้สึกได้เป็นอย่างดี หากเด็กขาดการเล่นจะส่งผลต่อพัฒนาการในทุกด้าน ดังนั้นแนวทางการรักษาจึงมุ่งเน้นให้เด็กรู้จักเล่นและมีปฏิสัมพันธ์กับคนรอบข้างเป็นหลัก เพื่อฝึกฝนทักษะด้านต่าง ๆ รวมถึงการพูดและการสื่อสาร จากนั้นแพทย์จะทำการประเมินระดับของพัฒนาการเด็ก เพื่อเสริมสร้างพัฒนาการด้านต่าง ๆ ต่อไปตามลำดับ ในการรักษานอกจากแพทย์แล้วผู้ปกครองยังมีความสำคัญมาก ขณะที่เด็กอยู่บ้านพ่อแม่จึงจำเป็นต้องให้ความร่วมมือในการเสริมสร้างพัฒนาการเด็กร่วมด้วย
เด็กพูดช้าสามารถพูดได้เหมือนคนปกติหลังการรักษาหรือไม่
โอกาสที่เด็กจะสามารถพูดได้เหมือนคนปกติหลังการรักษาขึ้นอยู่กับปัจจัยที่ทำให้เด็กมีความผิดปกติในพัฒนาการด้านภาษาและการพูด แต่โดยทั่วไปแพทย์จะทำการรักษาไปตามหลักการ ซึ่งเป็นพื้นฐานการรักษาทั่วไป ซึ่งไม่สามารถการันตีได้ว่าผลลัพธ์ที่ออกมาจะเหมือนกันทุกราย
ยกตัวอย่าง หากเด็กมีความผิดปกติในเรื่องของการได้ยิน แพทย์อาจทำการใส่เครื่องช่วยฟังหรือผ่าตัดหูชั้นในเทียมให้เด็ก จากนั้นจะทำการฝึกพัฒนาการร่วมด้วยตามลำดับ อาจช่วยให้เด็กมีพัฒนาการตามวัยได้ แต่ถ้าหากเด็กมีความผิดปกติทางด้านสมอง แพทย์ก็จะทำการฝึกพัฒนาการให้ตามหลักการเช่นกัน แต่หลังการรักษาเด็กอาจไม่สามารถพูดได้เหมือนคนปกติ แต่อาจสื่อสารได้ในระดับหนึ่งเท่านั้น
ทั้งนี้สิ่งที่สำคัญที่สุดคือการเฝ้าสังเกตเด็กอย่างสม่ำเสมอ เพื่อประเมินว่าเด็กมีพัฒนาการตามวัยหรือไม่ หากพบความผิดปกติควรรีบพาเด็กพบแพทย์ให้เร็วที่สุด ก็จะช่วยให้การรักษามีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้น สามารถรับชมปัญหาเด็กพูดช้า เพิ่มเติมได้ที่นี่
คลิกชมคลิปรายการ “ทำอย่างไรถ้าลูก”พูดช้า” : RAMA Square ช่วง Daily Expert” ได้ที่นี่
ข้อมูลจาก
อาจารย์ ดร.นิตยา เกษมโกสินทร์
ภาควิชาวิทยาศาสตร์สื่อความหมายและความผิดปกติของการสื่อความหมาย
คณะแพทยศาสตร์โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล
ติดตาม Rama Channel เพื่อรับข้อมูลด้านสุขภาพเพิ่มเติมได้ที่
Website Ramathibodi: https://www.rama.mahidol.ac.th/
Youtube: RAMA Channel
Facebook: รามาแชนแนล Rama Channel
LINE: Ramathibodi
Tiktok: ramachanneltv รามาแชนแนล ช่องของคนรักสุขภาพ
